مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

شكيات و اشتباهات در نماز

شكيات بر 23 قسم است ، هشت قسم آن نماز را باطل مى كند و به شش قسم آن نبايد اعتنايى كرد و نه قسم آن صحيح است .

شكهاى باطل :

اگر يكى از اين شكها را براى نمازگزار پيش آيد، نمازش باطل است :

1- شك در شماره ركعتهاى نمازهاى دو ركعتى

2- شك در شماره ركعتهاى نماز سه ركعتى

3- در شكهاى نمازهاى چهار ركعتى كه پاى يك در ميان باشد.

4- اگر در نمازهاى چهار ركعتى پيش از تمام شدن سجده دوم شك كند.

5- شك بين 2 و 5 يا 2 و بيشتر از 5.

6- شك بين 3 و 6 يا 3 و بيشتر از 6.

7- شك بين 4 و 6 و يا 4 و بيشتر از 6.

8- شك در ركعتهاى نماز كه نداند چند ركعت خوانده

شكهائى كه نبايد به آن ها اعتنا كرد:

1- شك در چيزى كه نمازگزار از محل آن گذشته است مثل اينكه در ركوع شك كند كه آيا حمد و سوره را خوانده يا نه .

2- شك بعد از سلام نماز

3- شك بعد از گذشتن وقت نماز

4- شك كسى كه زياد در نماز شك مى كند كه به او كثيرالشك مى گويند.

5- شك امام در شماره ركعتهاى نماز در صورتى كه ماءموم آن را بداند و يا شك ماءموم در ركعتهاى نماز در صورتى كه شماره آن را امام بداند كه در صورت اول ، امام با رجوع به ماءموم رفع شك از خود مى كند و در صورت دوم ، ماءموم ، با رجوع به امام ، وظيفه خود را انجام مى دهد.

6- شك در نمازهاى مستحبى

شكهاى صحيح

در نه صورت اگر نمازگزار در شماره ركعتهاى نماز چهار ركعتى شك كند بايد به دستورات زير عمل نمايد:

1- نمازگزار بعد از سربرداشتن از سجده دوم شك كند دو ركعت خوانده يا سه ركعت ، بنا را بر سه مى گذارد و يك ركعت ديگر را مى خواند و نماز را تمام مى كند سپس يك ركعت نماز احتياط ايستاده ، يا دو ركعت نشسته مى خواند.

2- شك بين دو و چهار بعد از سجده دوم ، بنا را بر چهار مى گذارد و نماز را تمام مى كند و دو ركعت نماز احتياط مى خواند.

3- شك بين دو و سه و چهار بعد از سجده دوم بنا را بر چهار مى گذارد و نماز را تمام مى كند آنگاه دو ركعت نماز احتياط ايستاده و دو ركعت نشسته مى خواند

4- شك بين چهار و پنج بعد از سجده دوم كه بنا را بر چهار مى گذارد و نماز را تمام نموده و بعد از نماز، دو سجده سهو مى كند.

5- شك بين سه و چهار در هر كجاى نماز كه باشد بنا را بر چهار مى گذارد و نماز را تمام مى كند وبعد يك ركعت نماز احتياط ايستاده مى خواند.

6- شك بين چهار و پنج در حال ايستاده كه بايد نمازگزار بدون ركوع بنشيند و تشهد را بخواند و نماز را سلام دهد و يك ركعت نماز احتياط ايستاده را بخواند.

7- شك بين سه و پنج در حال ايستاده كه بايد نماز گزار بدون ركوع بنشيند و تشهد را بخواند و سلام دهد و دو ركعت نماز احتياط را ايستاده بخواند.

8- شك بين سه وچهار و پنج در حال ايستاده كه بايد نمازگزار، بنشيند و سلام دهد سپس دو ركعت نماز احتياط ايستاده و دو ركعت نشسته بخواند.

9- شك بين پنج و شش در حال ايستاده كه بايد نمازگزار بنشيند و تشهد بخواند و سلام دهد سپس دو سجده سهو را بجا آورد.

سجده سهو

براى سه چيز بعد از سلام نماز، انسان بايد دو سجده سهو به دستورى كه بعدا گفته مى‏شود بجا آورد: اول: آنكه در بين نماز، سهوا حرف بزند. دوم: آنكه يك سجده را فراموش كند. سوم: آنكه در نماز چهار ركعتى بعد از سجده دوم شك كند كه چهار ركعت‏خوانده يا پنج ركعت. و در دو مورد هم احتياط واجب آن است كه سجده سهو بنمايد: اول: در جايى كه نبايد نماز را سلام دهد، مثلا در ركعت اول سهوا سلام بدهد. دوم: آنكه تشهد را فراموش كند.

اگر انسان اشتباها يا به خيال اين كه نمازش تمام شده حرف بزند بايددو سجده سهو بجا آورد.

براى حرفى كه از آه كشيدن و سرفه پيدا مى‏شود، سجده سهو واجب نيست،ولى اگر مثلا سهوا آخ يا آه بگويد، بايد سجده سهو نمايد.

اگر چيزى را كه غلط خوانده دوباره صحيح بخواند براى دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نيست.

اگر در نماز سهوا مدتى حرف بزند و تمام آنها يك مرتبه حساب شود، دو سجده سهو بعد از سلام نماز كافى است.

اگر سهوا تسبيحات اربعه را نگويد يا بيشتر يا كمتر از سه مرتبه بگويد احتياط مستحب آن است كه بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد.

اگر در جايى كه نبايد سلام نماز را بگويد سهوا بگويد: "السلام علينا و على عباد الله الصالحين" يا بگويد: "السلام عليكم و رحمة الله و بركاته"بايد دو سجده سهو بنمايد، ولى اگر اشتباها مقدارى از اين دو سلام را بگويد،يا بگويد: "السلام عليك ايها النبى و رحمة الله و بركاته" احتياط مستحب آن است كه دو سجده سهو بجا آورد.

اگر در جايى كه نبايد سلام دهد اشتباها هر سه سلام را بگويد دو سجده سهو كافى است.

اگر يك سجده يا تشهد را فراموش كند و پيش از ركوع ركعت بعد يادش بيايد بايد برگردد و بجا آورد.

اگر در ركوع يا بعد از آن يادش بيايد كه يك سجده يا تشهد را از ركعت پيش فراموش كرده بايد بعد از سلام نماز سجده يا تشهد را قضا نمايد و بعد ازآن دو سجده سهو بجا آورد.

اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمدا بجا نياورد معصيت كرده و واجب است هر چه زودتر آن را انجام دهد و چنانچه سهوا بجا نياورد هر وقت‏يادش آمد بايد فورا انجام دهد و لازم نيست نماز را دوباره بخواند.

اگر شك دارد كه سجده سهو بر او واجب شده يا نه لازم نيست بجا آورد.

كسى كه شك دارد مثلا دو سجده سهو بر او واجب شده يا چهار تا، اگر دو سجده بنمايد كافى است.

اگر بداند يكى از دو سجده سهو را بجا نياورده بايد دو سجده سهو بجا آورد و اگر بداند سهوا سه سجده كرده ، بايد دوباره دو سجده سهو بنمايد.

دستور سجده سهو

١٢٥٠ دستور سجده سهو اين است كه بعد از سلام نماز فورا نيت‏سجده سهو كند و پيشانى را به چيزى كه سجده بر آن صحيح است بگذارد و بگويد: «بسم الله و بالله و صلى الله على محمد و آله‏» يا «بسم الله و بالله اللهم صلى على محمد و آل محمد» ولى بهتر است بگويد «بسم الله و بالله السلام عليك ايها النبى و رحمة الله و بركاته‏» بعد بايد بنشيند و دوباره به سجده رود و يكى از ذكرهايى را كه كه گفته شد بگويد و بنشيند و بعد از خواندن تشهد سلام دهد.