رشته پروتزهاي دنداني
1- تعريف رشته و مقطع مربوط:
رشته كارداني پروتزهاي دنداني Associated Degree in Dental Laboratory Technology شاخهاي از علوم پزشكي (دندانپزشكي) است كه در آن يك كاردان (تكنسين) پروتزهاي دنداني بعنوان عضوي مؤثر در تيم درمان دندانپزشكي، عهدهدار ساخت و ترميم انواع پروتز كه شامل انواع پروتزهاي متحرك كامل و پارسيل، پروتزهاي ثابت و روكشها، ايمپلانتها و اجزاء كاشتني (implants)، پروتزهاي فك و صورت و پلاكها و پروتزهاي مربوط به ارتدنسي ميشود، ميباشد.
تكنسين پروتز هرگز بطور مستقيم كاري را بر روي بيمار انجام نميدهد و معمولاً تحت نظر دندانپزشك در امر درمان كمك ميكند.
2- تاريخچه تأسيس و پيشرفتهاي جديد:
اولين هنرستان تربيت تكنسينهاي پروتزهاي دنداني در دانشكده دندانپزشكي شهيد بهشتي (ملي سابق) در سال 1346 تأسيس شد كه در مقطع ديپلم تربيت تكنسين داشته است در سال 1355 در دانشگاه تهران اين رشته به صورت كارداني ارائه گرديده است بعداز انقلاب فرهنگي در سال 1361 به صورت كارداني 2 ساله مورد تصويب قرار گرفت.
در طي سالهاي گذشته به تبع پيشرفتهاي متعدد در زمينه هاي ايمپلنت، سراميك، كامپوزيتها، اتچمنت و بقيه علوم دندانپزشكي در اين رشته نيز پيشرفتهاي عمدهاي صورت گرفته است.
3- ارزشها و باورها (فلسفه وجودي):
بطور كلي لزوم كاربرد علوم لابراتواري پروتزهاي دنداني در خدمات درماني دندانپزشكي به حدي است كه بدون استفاده از آن عملاً فعاليت درماني و معالجات دندانپزشكي مربوطه مختل ميشود و تلاش دندانپزشك در معالجه بيمار به نتيجه نميرسد. از اين رو گسترش علوم لابراتواري پروتزهاي دنداني همگام با توسعه علوم دندانپزشكي امري ضروري است و براي برآورد نيازهاي درماني جامعه، بايد به موازات تربيت دندانپزشكان و متخصصان اين رشته به تربيت متناسب تكنسينهاي پروتزي كه براي بيمار ساخته ميشود از شاخصهاي راحتي و زيبايي برخوردار بوده و عاري از درد و ناراحتي و بيماريزايي باشد.
بنا به همين دليل تكنسين پروتز بايستي به علم روز مجهز بوده و با تمامي پيشرفتهاي صورت گرفته و مواد و روشهاي جديد آشنايي كامل داشته باشد.
4- رسالت رشته :(Mission statement)
الف) پاسخ به نيازهاي روزافزون علم دندانپزشكي
ب) شناسايي و آموزش پيشرفتهاي صورت گرفته در زمينههاي علمي و فني دندانپزشكي و بكارگيري آنها در ساخت و طراحي پروتزهاي دنداني
ج) ارائه خدمت درماني مناسب، عاري از بيماريزايي و صدمه زندگي و تأمين كننده سلامتي، بهداشت، كارآيي و بهبود عمل جويدن غذا و تضمين كننده ارتقاء سطح سلامت افراد نهايتاً جامعه
5- چشم انداز رشته :(Vision statement)
با آموزش دقيق و درست و بكارگيري صحيح ابزار آلات و فناوري روز و درك صحيح موقعيت فعلي رشته، دورنماي ايدهآل رشته اين است كه تا 5 تا 10 سال آينده با استانداردهاي جهاني مطابقت نمايد.
6- اهداف كلي رشته :(Aims)
تربيت تكنسينهاي توانمند و علمي به منظور كمك در ساخت پروتزهاي بيماران.
7- نقش دانش آموختگان :(Role definition)
- مشاركتي
- توليد پروتزها
8- وظايف حرفهاي دانش آموختگان :(Task Analysis)
يك دانش آموخته رشته تكنسين پروتزهاي دنداني ميتواند از طريق دستورالعمل ارسالي توسط دندانپزشك و قالبهايي كه از دهان و دندانهاي وي اخذ نموده است مبادرت به ساخت ابزارآلات مصنوعي زير نمايد:
الف) پروتزهاي مصنوعي بشكل دست دندان براي بيماراني كه تمامي دندانهاي خود
ب) پروتزهاي مصنوعي ثبات و يا متحرك براي بيماراني كه يك يا چند دندان خود را از دست دادهاند.
ج) روكشهاي مصنوعي بشكل سرپوش (Crown) براي بازسازي شكل و كانتور دندان از دست رفته
د) انواع پوسته ها و Veneers چيني و كامپوزيتي براي جبران نارساييهاي زيبايي و Function بيمار
ه) انواع پلاكهاي ارتدنسي كه از آنها براي درمان و يا حفاظت دندانهاي بيمار استفاده ميشود.
و) انواع پروتزهاي فك و صورت كه جايگزين اجزاء از دست رفته فك و صورت بيمار ميشود.
در راستاي ارائه خدمات فوق يك تكنسين بايستي با مواد مختلفي كه ميتوان از آنها در ساخت پروتزهاي دنداني كمك گرفت، آشنايي كامل داشته باشد. اين مواد اكثراً شامل موارد زير ميشود:
انواع موم ها، مواد پلاستيكي و پليمرها، آلياژهاي دندانپزشكي اعم از قيمتي و غيرقيمتي، فلزات و فولاد انواع چينيهاي دندانپزشكي و كامپوزيتي.
علاوه بر اين بايستي اطلاعات كافي از نقش ابزارآلات مكانيكي، انواع چرخها، وسايل تراش و پرداخت داشته باشد. تا بتواند از طريق بكارگيري صحيح آنها و موادي كه از آنها نام برده شد زيبايي و كارآيي به بيمار برگردانده و بدين وسيله باعث بالا رفتن راحتي، بهداشت و سلامتي وي گردد.
9- استراتژيهاي اجرايي برنامه:
تركيبي از استراتژيهاي استادمحور و دانشجو محور مبتني بر كار در عرصه ميباشد.
10- شرايط و نحوه پذيرش دانشجو:
بصورت متمركز از طريق شركت در آزمون سراسري خواهد بود.
11- رشته هاي مشابه در داخل كشور:
رشته مشابه وجود ندارد.
12- رشته هاي مشابه در خارج از كشور:
با نام عمومي Dental Laboratory Technician در مقطع كارداني در بسياري از كشورها موجود است.
13- شرايط موردنياز براي راه اندازي رشته:
اين شرايط براساس ضوابط شوراي نظارت، ارزشيابي و گسترش دانشگاههاي علوم پزشكي كشور تعيين ميگردد.
14- موارد ديگر (مانند بورسيه):
ندارد
مشخصات دوره برنامه آموزشي كارداني رشته پروتزهاي دنداني
طول دوره: طول دوره كارداني پروتزهاي دنداني و نظام آموزشي آن مطابق آئين نامه آموزشي دوره كارداني كارشناسي ناپيوسته و كارشناسي پيوسته مصوب شوراي عالي برنامهريزي علوم پزشكي است.
تعداد واحدهاي درسي: تعداد كل واحدهاي درسي اين دوره 68 واحد است به شرح زير است:
دروس پايه عمومي 13 واحد
دروس علوم پايه 6 واحد
دروس اختصاصي 41 واحد
كارآموزي در عرصه 8 واحد