مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

رد شدن نظريه خلق الساعه (پيدايش خودبخودي ماده زنده از ماده ي غير زنده)

توسط لويي پاستور

مختصري در رابطه با پاستور :

لويي پاستور دانشمند ، پزشك ، شيميدان ، زيست شناس و باكتري شناس بزرگ فرانسوي در دهكده ي دل (Dole) ناحيه ي ژورا زاده شد .

او در دوران كودكي هيچگونه هوش زيادي از خود نشان نمي داد ولي بسيار كوشا و بردبار بود. به خاطر اينكه از استادان خود پرسش هاي شگفت آوري مي كرد ، از گروه شاگردان نخبه و ارزنده به شمار مي رفت .

پاستور در جهان به پدر ميكروبيولوژي (ميكروب شناسي) مشهور است . نام او در ميان انديشمندان و نيكوكاران جهان ،‌هميشه به يادگار خواهد ماند .

آزمايشهاي مشهور پاستور كه منجر به باطل شدن نظريه خلق الساعه شدند :

آزمايش اول :

پاستور لوله اي شيشه اي برگزيد و درون آن مقداري پنبه قرار داد . سپس با كمك تلمبه اي ، مقداري هوا به درون لوله كشيد . سطحي از پنبه كه هوا از آنجا وارد لوله مي شد ، رفته رفته رو به تيرگي گذاشت تا اينكه به كلي سياه شد .

پاستور اين پنبه را در مخلوطي از اتر و الكل وارد ساخت و آنچه را كه در ته محلول رسوب كرده بود زير ميكروسكوپ ساده ي خود بررسي كرد .

در اين بررسي مشاهده كرد كه ذره هاي گوناگون گرد و غبار ،‌گرده هاي گل ها ،‌ باكتري ها ي فراوان ، هاگهاي گوناگون و حتي تارهاي پشم در رسوب وجود دارد .

پاستور از نخستين آزمايش خود نتيجه گرفت :

هوا ميكروب هاي فراوان دارد .

آزمايش دوم :

پاستور مقداري آبگوشت كه در آن گوشت بدون چربي پخته و آب وجود داشت و محيط غذايي مناسبي براي ميكروب ها به شمار مي رفت را در شيشه ي دهانه بازي ريخت و آن را در مجاورت هوا قرار داد .

پس از چند روز آبگوشت گنديده شد . او آبگوشت گنديده را زير ميكروسكوپ ساده ي خود نگاه كرد و آن را پر از ميكروب يافت .

پاستور براي اينكه اطمينان حاصل كند كه ميكروب هاي هوا سبب گنديدگي آبگوشت شده اند ، مقداري از آبگوشت تازه را در شيشه ي دهانه باريكي ريخت و پس از جوشاندن ، دهانه ي شيشه را گرما داد تا گداخته شد و با اين كار دهانه ي آن را بست .

اين آبگوشت مدت ها بدون آنكه گنديده شود ، همچنان سالم باقي ماند . پاستور از اين آزمايش نتيجه گرفت :

جوشاندن آبگوشت ، ميكروبهاي هوا را كه عامل گنديدن آبگوشت هستند ، از بين مي برد .

آزمايش سوم :

پاستور براي يافتن اطمينان بيشتر از اينكه ميكروب هاي هوا سبب آلوده شدن آبگوشت شده اند ، يك بالون انتخاب كرد و در آن آبگوشت ريخت و جوشاند . سپس ظرف و آبگوشت جوشيده ي درون آن را توسط يك لوله ي خميده ، در معرض هوا قرار داد .مدت ها گذشت و فسادي حاصل نشد . در اين آزمايش ، لوله ي خميده ،‌ مانع ورود ميكروب هاي زنده ي هوا به درون آبگوشت شده بود .

سپس پاستور با خم كردن ظرف ، مقداري از آبگوشت را وارد لوله ي خميده ي متصل به ظرف آبگوشت كرد . سپس اين آبگوشت موجود در لوله را با خم كردن مجدد ظرف ، به ظرف آبگوشت برگرداند . پس از مدتي آثار فساد و گنديدگي در آبگوشت ظاهر شد .

پاستور نتيجه گرفت :

آبگوشت خودبخود گنديده نمي شود ، بلكه ميكروبهايي كه در ناحيه خميده لوله قرار داشته اند باعث گنديدن آبگوشت شده اند .

مقاومت مخالفان پاستور :

معتقدين به خلق الساعه به آزمايشهاي پاستور اين ايراد را وارد كردند كه :

گرما دادن آبگوشت شرايط محيطي لازم براي خلق الساعه را از بين مي برد . و اگر گرما وجود نداشته باشد ، حتما همه ي ميكروب ها به وجود خواهند آمد .

پاستور براي رفع اين ايراد آزمايشي ديگر انجام داد كه به آزمايش چهارم پاستور مشهور است . با اين آزمايش ديگر شكي باقي نماند كه نظريه خلق الساعه باطل است .

آزمايش چهارم :

پاستور ظرفي شيشه اي مطابق شكل تهيه كرد . اين ظرف را قبلا گرما داد تا بدون ميكروب شود . سپس دهانه ي بالايي آن را از پنبه ي استريل (بدون ميكروب) پر كرد . نوك تيز لوله و پهلوي شيشه را با الكل پاك كرد و پوست گردن اسبي را هم با الكل پاك كرد . سپس نوك تيز شيشه را به سياهرگ گردن اسب فرو كرد و كاري كرد كه سر آن بشكند . (كاري شبيه توليد سوزن سرنگ) .

پاستور از بالاي پنبه هواي درون شيشه را با تلمبه بيرون كشيد .در نتيجه ي بيرون كشيده شدن هواي شيشه و ايجاد خلاء نسبي ، خون سياهرگ گردن اسب به درون شيشه سرازير شد . هنگامي كه مقدار كافي خون اسب درون شيشه جمع شد ، پاستور با احتياط لوله ي نوك تيز را از گردن اسب بيرون آورد و بلافاصله نوك لوله را يست .

خون درون شيشه مدت ها بدون آنكه گنديده شود بلقي ماند و حال آنكه اگر خون در مجاورت هوا قرار مي گرفت فوراً فاسد مي شد .

پاستور در آزمايش چهارم بدون گرما دادن خون مانع آلوده شدن آن به ميكروب شد و ثابت كرد :

خون خودبخود ميكروب (موجود زنده) توليد نمي كند .