مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

تاریخچه و مختصری در باره ویژوال بیسیک

 

ویژوال بیسیک توسعه یافته basic می باشد.basicتوسط پروفسورjohn kemencyوthomas kurtsازکالج dartmouth برای نوشتن برنامه های ساده ایجادشدواین طراحی ازاواسط دهه1960 آغازگردید.

هدف از بیسیک اولیه آموزش برنامه نویسی بود.بیسیک توسط انواع متفاوتی ازکامپیوترهامورداستفاده قرار گرفت وسرمشق سایرزبانهاشد.باتوسعه گرافیکی کاربر (gui)توسط میکروسافت دراواخر دهه 1980 واوایل 1990basicتکامل تدریجی خودرابه سوی ویژوال بیسیک انجام داده بودکه توسط گروه مایکروسافت درسال1991انجام پذیرفت.درزمانیکه ویژوال بیسیک درمرحله ظهوربود توسعه برنامه های کاربردی تحت ویندوز میکروسافت عملی طاقت فرسابود.باآمدن ویژوال بیسیک ایجادبرنامه های کاربردی تحت ویندوز بسیارآسان شد.

ازسال1991تاکنون شش نوع ازویژوال بیسیک روانه بازار شده است وآخرین نمونه آن ویژوال بیسیک6 می باشدکه درسپتامبر1998روانه بازارگردیده است.

ویژوال بیسیک چیست؟

 

 

ویژوال بیسیک زبان برنامه نویسی میکروسافت ویندوز است.برنامه های ویژوال بیسیک درمحیط توسعه یافته مجتمع(IDE)طراحی وساخته می شوند.IDEبه برنامه نویس این اجازه رامی دهدکه برنامه های خودرابه صورت مناسب وراحت ایجاد،اجراوخطایابی کند.(پردازش مربوط به تولیدسریع یک نرم افزارکاربردی رااغلب radمی نامند.)

ویژوال بیسیک یکی اززبانهای radبوده وبه طوروسیعی در دنیامورداستفاده میباشد.ویژوال بیسیک مشتق شده از زبان برنامه نویسی بیسیک است .ویژوال بیسیک خصیصه های متمایزکننده تری نسبت به سایرزبانهای برنامه نویسی داردمانندواسط گرافیکی کاربر-event handling ودسترسی به win32 api ،ویژگیهای شئ گرا،رسیدگی به خطابرنامه نویسی ساخت یافته وسایر موارد.

محیطIDE ویژوال بیسیک این امکان رابه برنامه نویس می دهد که بدون خبره بودن دربرنامه نویسی تحت ویندوز،برنامه های تحت ویندوزایجادنماید.

میکروسافت چندنوع متفاوت ویژوال بیسیک خود رابه بازار عرضه کرده است که به نامهایprofessional enterprise edition ، learning edition دردسترس هستند.

نوع learning edition یاآموزشی قابلیت برنامه نویسی درحدپایه راارائه می کندونوع professional edition نسبت به نوع آموزشی ازتوانایی بالاتری برخورداراست و توسط بسیاری از برنامه نویسانی که برنامه های کاربردی باویژوال بیسیک می نویسند مورداستفاده قرارمی گیرد.ازنوعenterprise edition برای ایجادسیستمهای محاسباتی باحجم بالا استفاده می شود.ویژوال بیسیک یک زبان مفسر است بااین وجود نوعهایenterpriseوprofessional می توانند کدهای ویژوال بیسیک رابه native codeکامپایل نمایند.

آنچه که برای نصب ویژوال بیسیک نیازاست

 

برای نصب ویژوال بیسیک نیازبه نرم افزاروسخت افزارزیراست:

 

-ویندوز(95،98،2000وXP)

 

-کامپیوتر486یاترجیحاپنتیوم باحداقل 16مگابایتRAM

 

-CDوماوس

 

-دیسک سخت

 

راه اندازی ویژوال بیسیک

برنامه ویژوال بیسیک برروی CDذخیره شده است که برای استفاده ازآن بایدآن رادردیسک سخت نصب کنید. درمحیط ویندوز،برنامهINSTALLراازروی CD اجراکنیدتا ویژوال بیسیک درمنویprogramsویندوزظاهرشود.برای اجرای آن برروی گزینه مربوط کلیک کنیدتاصفحه اول ویژوال بیسیک مانند شکل ظاهرشود.دراین شکل می توانیدکارهای موردنظرتان راشروع کنید.سیستم به طورخودکاربرروی آیکن standard exe داردکه برای ایجاد پروژه های ویژوال بیسیک به کارمی رود.برای ادامه کارکلیدenterرافشاردهیدیادکمهopenرا کلیک کنید.

پنجره اي به نام Form1 ظاهر میشود. فرم محيطي است كه در آن مي توانيد برنامه خود را طراحي كنيد.يعني عناصر تشكيل دهنده برنامه در اين فرم قرار مي گيرند.

در سمت راست شكل پنجره هاي Project وpropertiesو Form Layout قرار دارند.هر يك از اين پنجره ها را به طور مختصر توضيح مي دهيم.

پنجره Project:اين پنجره در شكل زير آمده است اين پنجره را Project Explorerنيز مي نامند و فايلهاي پروژه در آن قرار مي گيرند. در نوار ابزار اين پنجره سه دكمه به نامهاي View CodeوView ObjectوToggle Folder قرار دارند.اگر بر روي View Codeكليك كنيد پنجره اي ظاهر مي شود كه مي توانيد دستورات ويژوال بيسيك را درآن بنويسيد.دكمه View Codeفرم را در صفحه نمايش ظاهر مي كند . دكمه هاي View CodeوView Objectدر صورتي فعال هستند كه در پنجره projectدر پوشه Formsگزينه Form(Form1)را انتخاب كرده باشيد.با هر بار كليك كردن برروي دكمهToggle Folderپوشه Formsدر پنجره projectمخفي يا آشكار مي گردد.

 

يعني اگر اجزاي اين پوشه مخفي باشند با كليك كردن اين دكمه آشكار مي شوند و اگر آشكار باشند با كليك كردن اين دكمه مخفي مي شوند.همانطور كه در شكل مي بينيدنام پروژه جديد project1و نام فرم جديد Form1انتخاب شده است(به طور پيش فرض).پوشه Formsدر پنجره Projectحاوي تمام فرمهاي مربوط به پروژه است در شكل فقط حاوي Form1است.

 

پنجرهproperties:

این پنجره خواص مربوط به فرم یاعنصرفرم رانمایش می دهد.دقت داشته باشیدکه هرعنصر(ازجمله فرم)دارای خواص(properties)ورویداد(event)است که درادامه به شرح هرکدام خواهیم پرداخت.امادراینجامی خواهیم این نکته رایادآوری کنیم که خواص عناصردرپنجرهpropertiesدیده می شوند.خواص عناصرمی توانند به دوصورت نمایش داده شوند:به صورت الفبایی(alphabetic)وبه صورت دسته بندی شده برحسب موضوع(categorized).به عنوان مثال، برای دیدن خواص فرمی که برروی صفحه نمایش است(یعنی form1)،برروی آن درپنجرهpropertiesدکمه راست ماوس راکلیک کرده ودرمنویی که ظاهر می شود گزینهdescriptionراانتخاب کنید(البته اگر فعلا این خواص را مشاهده می کنید،نیازی به این کار نیست.) هریک از این خواص رادرادامه خواهیدآموخت.

 

پنجرهformlayout:

این پنجره مشخص می کند که فرم برنامه درزمان اجرا درکجای صفحه نمایش قرارگیرد.دراین پنجره تصویری قرارداردکه همانندصفحه نمایش است.وقتی ماوس رابه آن تصویر منتقل می کنید،علامت آن به صورت دوفلش دوسر متقاطع در می آید.دکمه ماوس رابه پایین فشارداده، آن رادرداخل صفحه نمایش به حرکت درآورید.پس ازاینکه فرم درجای مناسبی ازصفحه نمایش قرارگرفت،دکمه ماوس رارهاکنید.درزمان اجرا،فرم در همان نقطه ازصفحه نمایش قرارخواهدگرفت.

جعبه ابزار:

بخش دیگری ازشکل جعبه ابزاراست که درسمت چپ صفحه نمایش وتحت عنوان general قراردارد.این جعبه ابزار،درواقع،عناصری هستندکه می توانیدازآنهابرای طراحی برنامه خوداستفاده کنید.اسامی این عناصردر شکل آمده است.درادامه می آموزیدعناصردیگری رابه جعبه ابزاراضافه کنید.به نظرمی رسدکه معرفی مختصری ازعناصرجعبه ابزارمفیدباشد.درزیربه شرح هرکدام می پردازیم:

 

Pointer:این عنصرمی تواندبرروی عناصرموجوددرفرم اثرکندوآنهاراانتخاب نماید.

Label:عنصربرچسب رابه فرم اضافه می کندکه برای نمایش متنهای غیرقابل ویرایش مفیداست.

Frame:گروهی ازعناصرراایجادمی کند.

Checkbox:کادرکنترلی رابه فرم اضافه می کندکه برای انتخاب گزینه هابه کارمی رود.

Hscrollbar:نوارجابجایی افقی رابه فرم اضافه می کند.

Timer:عنصری راایجادمی کندکه درفواصل زمانی مختلف وظایفی راانجام می دهد.

Dirlistbox:عنصری برای دستیابی به درایوهای سیستم.

Shape:عنصری برای رسم دایره،مستطیل،مربع وبیضی.

Image:عنصری برای نمایش تصویر.

نوارابزار:نوارابزارشامل ابزارهایی است که معمولا کارگزینه های منوهاراانجام می دهندولی سرعت دستیابی به آنهازیاداست.برای اینکه نام این ابزارهارایادبگیریم،ماوس رابه هرکدام منتقل کرده، اندکی صبرمی کنیم.

 

اجزای سازنده برنامه ویژوال بیسیک:

اولین قدم درایجادیک برنامه،ایجادیک فرم وسپس قراردادن عناصربرروی آن است.عناصررابرحسب نیازمی توان تشخیص داد.این کارنیازبه تمرین دارد.به طورکلی می توان گفت که کتابخانه ای ازعناصر در ویژوال بیسیک موجوداست که برنامه هاازاین عناصر ساخته می شوند،کدهاتوسط ویژوال بیسیک تولیدمی گرددولی بعضی ازکدهارانیزبرنامه نویس بایدبنویسد. تقریبادرتمام برنامه های ویژوال بیسیک بایدگزینه هایی راازمنوهاانتخاب کرد.مثلابرای ایجادیک پروژه جدیدبایدازمنوی file گزینهnew project وسپس گزینهstandard exeراانتخاب کرد.برای اجرای برنامه بایدگزینهstartرا ازمنویrun انتخاب نمود.برای سهولت،این گزینه هارا به این صورت معرفی می کنیم:

File/new project/standard exeوrun/run.به عنوان مثال،گزینه file/open project گزینه open project راازمنویfileانتخاب میکند.

 

در اين مقاله علاوه بر آشنايي با قابليت هاي ويژوال بيسيك دات نت 2 كه ويژوال بيسيك 2005 نيز ناميده مي شود،باويژگي هاي مهم نرم افزاري ويژوال استوديوي 2005 نيز آشنا خواهيد شد.

 

اين ويژگي ها كم و بيش در ساير زبان هاي دات نت 2 حضور دارند. در اين مقاله فرض بر اين است كه شما قبلا با زبان برنامه نويسي ويژوال بيسيك دات نت آشنا هستيد و اكنون مايليد بدانيد نسخه جديد چه ويژگي هايي نسبت به نسخه فبلي دارد. در اين مقاله تغيير وتحولات زبان ويژوال بيسيك دات نت در دو گروه از پيشرفت ها بررسي شده است. اين دو دسته عبارتند از : پيشرفت هاي مربوط به ويرايشگر كد(Code Editor) و IDE، قابليت هاي جديد زبان برنامه نويسي ويژوال بيسيك دو گروه از قابليت هاي جديد و مهم ديگر هم وجود دارند: يكي امكانات جديدي كه ويژوال بيسيك2005براي ساختن برنامه نصب و انتشار از طريق وب تعبيه كرده است و ديگري قابليت هاي بهبود يافته IDE براي كار باSQL Server كه اميدواريم هر يك از اين دو را مفصلا در مقالات جداگانه اي تشريح كنيم.

منبع اصلي براي نگارش اين مقاله سايت MSDN و مقالات آن بوده است؛هر چند براي بررسي دقيق تر قابليت هاي مورد بحث ،نرم افزار ويژوال بيسيك 2005 را نصب كردم تا از نزديك كارايي اين قابليت ها و امكانات را بيازماييم.

 

هم قوي تر ،هم آسان تر

زبان ويژوال بيسيك از قديم به آسان بودن معروف بوده است. بسياري از برنامه نويسان به اين دليل به سمت ويژوال بيسيك روي آوردند كه مايلند از امكانات يك زبان برنامه نويسي خوب استفاده كنند:بدون اينكه مجبور باشند با سطوح پيشرفته و پيچيده برنامه نويسي كه در زبان هاي ديگر وجود دارد،در گير شوند. به همين دليل نسخه 6 ويژوال بيسيك به آسان بودن معروف بود.

 

در حالي كه اغلب برنامه نويسان حرفه اي ،زبان C++ و جاوا را براي كارها و پروژه هاي پيشرفته ترجيح مي دادند. با ورود پلتفرم دات نت به دنياي سيستم عامل ويندوز ،در اين وضعيت تغييرات اساسي به وجود آمد. به طوري كه برنامه نئيسان پس از گذشت چند ماه از معرفي رسمي زبان هاي ويژوال بيسيك دات نت و سي شارپ متوجه شدند كه اين دو زبان از نظر قابليت هاي برنامه نويسي تقريبا برابرند و هر دو حتي از C++ هم بهتر نتيجه مي دهند.

 

اما برنامه نويسان ويژوال بيسيك6 خيلي زود به دشوار بودن مهاجرت از يك زبان غير شي گرا به يك زبان واقعا شي گرا مانند VB.NET پي بردند. با اين حال برنامه نويساني كه اين مرحله انتقالي را طي كردند و به اين نتيجه رسيدند كه ويژوال بيسيك دات نت باز هم زبان آسان و جذابي است هر چند برنامه نويس را مجبور مي كند خود را به سطح بالاتر و پيشرفته از برنامه نويسي،يعني دنياي برنامه نويسي شي گرا برساند.

 

اكنون آن دسته از برنامه نويساني كه سرانجام باVB.NET خو گرفته اند از خود مي پرسند: زبان VB.NET 2.0 واقعا چه مزيتي نسبت به نسخه قبلي دارد؟ آيا باز هم بايد طي يك روند دشوار ،به نسخه جديد مهاجرت كنيم؟ يا اين كه ويژوال بيسيك 2005 اساسا نسبت به VB.NET ارتقاي مهمي محسوب نمي شود؟

اگر اين مقاله را تا انتها دنبال كنيد،متوجه خواهيد شد كه مايكروسافت در نسخه 2005ويژوال استوديو(كه شامل ويژوال بيسيك دات نت 2 نيز هست) كوشيده است در كنار ارتقاي كيفيت عملكرد Framework 2.0 بار ديگر آن فضاي دوست داشتني و دلچسب دوران ويژوال بيسيك6 را به عرصه برنامه نويسي بازگرداند. بنابر اين آنچه كه بايد در VB.NET منتظرش باشيد،يك IDE قدرتمند تر است كه برنامه نويسي را از پيش آسان كرده است.

به ويژه بايد به مايكروسافت به دليل دلنشين كردن و ساده تر كردن كار با ابزار هاي اشكال زدايي و نيز آسان سازي روند مديريت خطا ها (Exception Handlind) كه بسياري از برنامه نويسان تازه كار از آن فراري هستند، تبريك گفت.

در حقيقت مايكروسافت در نسخه جديد سعي كرده است برنامه نويسان را به كمك يك دو جين ابزار جانبي سودمند با پيچيده ترين تكنيك هاي برنامه نويسي شي گرا آشتي دهد و اهميت ويژوال استوديوي 2005 نيز در همين موضوع نهفته است.مجموعه ابزارها و امكانات جديد ويژوال بيسيك دات نت2 در راستاي تعهد مايكروسافت به نظريه و رهيافت RAD (Rapid Application Development) كه زبان برنامه نويسي ويژوال بيسيك اساسا براي تحقق آن پديده آمده است،قابل توصيف هستند.

 

قابليت هاي جديد

ويژوال بيسيك دات نت 2 در بر گيرنده چند قابليت هيجان انگيز ،سودمند و مهم است كه مسلما مورد توجه برنامه نويسان علاقمند به اين زبان قرار خواهد گرفت .قابليت اول اين است كه اگر معتقد بوديم كه زبان هاي ويژوال بيسيك دات نت و سي شارپ حدود 90 درصد مشابه يكديگرند،اكنون همان اندك تفاوت ميان قابليت هاي اين دو در نسخه دوم دات نت از ميان رفته است و به جرات مي توان گفت هيچ تفاوت مهمي ميان اين دو زبان وجود ندارد؛جز اينكه برخي برنامه نويسان گرامر و Syntax زبان سي شارپ را كه (شباهت زيادي به جاوا دارد)بيشتر مي پسندند.

 

دو مورد از تفاوتهاي جزئي اين دو زبان كه در نسخه اول دات نت وجود داشت و اينك به مجموعه قابليت هاي ويژوال بيسيك افزوده شده است عبارتند از:امكان مستند سازي سورس كد با استفاده از XML و قابليت Overloading Operator يا تعريف عملگر هاي اضافي.

 

XML Documentation

به كمك اين قابليت مي توانيد اجزاي مختلف سورس كد برنامه خود را با فرمت XML مستند كنيد. اين مستندات قطعه قطعه بعدا مي توانند يك سند راهنماي كامل در باره سورس كد بسازد. ويژگي مذكور در ويژوال سي شارپ 2003 وجود دارد، اما ويژوال بيسيك2003 فاقد آن است.

 

اكنون اين فابليت در نسخه جديد افزوده شده است. استفاده از اين فابليت بسيار آسان است. مثلا اگر تابعي بنويسيد و بالاي اولين خط آن (قبل از نام تابع) سه بار كاراكتر كوتيشن را تايپ كنيد و سپس Enter كنيد،با توجه به نام تابع و پارامتر هاي آن يك قطعه راهنماي خالي با فرمت XML درج مي شود كه مي توانيد آن را اصلاح و كامل كنيد.

``` <summary>

```

 

``` <summary>

```

<param name="param”> </param>

``` <remarks></remarks>

Sub Testsub(ByVal param1 As Integer)

End Sub

Operator Overloading

يكي ديگر از قالبيت هاي سودمندي كه ويژوال بيسيك 2003 از آن محروم بود،امكان تعريف كردن عملگرهاي عمومي رياضي (4 عمل اصلي )، عملگر هاي منطقي (NOT , OR, AND) و عملگر هاي مقايسه اي (مثل >,<,=) براي انواع داده ها،كلاس ها و اشياي تعريف شده توسط برنامه نويس بود. چنان كه مي دانيد در حالت عادي از عملگري مانند + فقط مي توان براي جمع زدن دو عدد يا متغيير عددي استفاده كرد.

 

اما قالبيت Operator Overloading كه در دل منطق شي گرايي پلتفرم دات نت وجود دارد،امكان پيوند دادن دو مقدار رشته اي را از طريق اين عملگر فراهم مي سازد. مثلا مي توانيد يك متغير رشته اي با مقدار I am را با يك متغير ديگر با مقدار a developer به وسيله علامت + جمع بزنيد. در اين صورت آن عبارت به صورت I am a developer خواهد بود. اين ويژگي در برخي از كلاس هاي ديگر چارچوب دات نت نيز وجود دارد. اما متاسفانه در VB.NET برنامه نويس نمي توانست براي كلاس ها و اشيايي كه خود مي سازد،از اين قابليت استفاده كند. اين محدوديت در VB.NET 2.0 برطرف شده است. مثلا شما مي توانيد يك نوع داده جديد(Type) تعريف كنيد كه شامل يك آرايه دو بعدي باشد(مثل يك نقطه در فضاي برداري x-y) و براي اين كلاس يك عملگر + مخصوص تعريف كنيد كه وقتي دو متغير از اين نوع را با هم جمع مي زنيد،مقدارهاي بعد اول (X)با هم و مقدارهاي بعد دوم (Y) نيز به طور جداگانه با هم جمع شوند.

 

Reg – Free COM

قابليت بسيار مهم و جالبي كه به ويژوال بيسيك 2005 افزوده شده است،تكنيك Reg – Free COM نام دارد كه حتما بسياري از برنامه نويسان دات نت منتظر آن بودند.

 

اغلب برنامه نويسان ويژوال بيسيك6 به خاطر مي آوردند كه يكي از دردسرهاي مهم برنامه نويسي براي سيستم عامل ويندوز ،ساختن برنامه نصب (Installation) و ثبت كامپوننت هاي عناصر اصلي برنامه در رجيستري ويندوز بود. دو كابوس هميشگي برنامه نويسان ،نحوه نصب عناصر ActiveX وDLL هاي حاوي اشيا COM وCOM+ بود.

اين مشكل چندان اهميت داشت كه برنامه نويسان به شوخي نام DLL Hell يا جهنم DLL را بر آن نهاده بودند. خوشبختانه پلتفرم دات نت اين مشكل را به طور عمده حل كرد؛زيرا به دليل حضور چهارچوب دات نت در سيستم عاملي كه قرار است يك برنامه نوشته شده با Visual Studio.NET روي آن اجرا شود، ديگر نيازي به رجيستر كردن كامپوننت ها و اشياي برنامه نيست و عمل نصب برنامه خيلي ساده با كپي كردن فايل هاي نرم افزار داخل پوشه روي هارد ديسك انجام مي شود.

 

با اين حال عيب كار در اينجا بود كه برنامه نويسي كه با هزار زحمت توانسته بودند يك شي COM يا ActiveX بي درد سر و بي عيب بسازد،در صورت مهاجرت به پلتفرم دات نت مجبور بودند يا به كلي از خير اين اشيا استفاده مي كردند،همچنان ناگزير از نصب اين اشيا به روش قديمي (به رقم نصب آسان ساير قسمت هاي ساخته شده بر اساس چارچوب دات نت ) بودند.

اكنون ويژوال بيسيك 2005 با معرفي تكنيك Reg –Free COM اين معضل را به طور عمده از پيش روي برنامه نويسان برداشته است. به كمك اين تكنيك مي توانيد اغلب اشياي COM و ActiveX سابق خود را با يك اينترفيس دات نتي بپوشانيد. به طوري كه بتوان آن ها را مانندDLL هاي توليد شده بر اساس دات نت خيلي ساده داخل پوشه برنامه كپي كرد و بدون نياز به ثبت در ريجيستري ويندوز مورد استفاده قرار داد. براي استفاده از اين قابليت كافي است در قسمت Refrence هاي پروژه به DLL حاوي ActiveX يا COM ارجاعي تعريف كنيد. سپس در پنجره Properties گزينه Isolated را معادل ‏True قرار دهيد. البته اين قابليت محدوديت هايي هم دارد:يكي اينكه به ويندوز XP يا نسخه هاي بالا تر نياز دارد. ديگر اينكه فقط براي كامپوننت هاي in-proccess قابل استفاده است . اين قابليت همچنين براي آن دسته از اشياي COM كه جزيي از سيستم عامل ها هستند كار نمي كند و نهايتا اين كه نمي توانيد از قابليت مذكور براي آن دسته از اشياي COM و ActiveX كه به حضور نرم افزارهاي بزرگي مثل Word وابسته هستنداستفاده كنيد. اين گونه ActiveX ها فقط وقتي كار مي كنند كه نرم افزار مربوطه (مثلا اكسس) قبلا روي كامپيوتر نصب و رجيستر شده باشد.

 

My Namespace

يكي از اقداماتي كه مايكروسافت براي آسان كردن برنامه نويسي با ويژوال بيسيك دات نت يا به قول مايكروسافت تحقق ايده RAD انجام داده، افزون يك Namespace با نام My است. به كمك اين Namespace مي توانيد به برخي از قابليت هاي پر مصرف سيستم عامل ويندوز مانند دسترسي به فايل سيستم ،پخش صوت ،امنيت و تنظيمات سيستم دسترسي سريع داشته باشيد. اين Namespace شامل اجزاي اصلي زير است:

 

Application : امكانات مختلفي در اختيار برنامه نويس قرار مي دهد. مثلا مي تواند داخل سيستم EventLog ويندوز بنويسد و بخواند.

Computer :دسترسي آسان و سريع به برخي قسمت هاي كامپيوتر مانند فايل سيستم،ماوس،صفحه كليد،ساعت،كليپ بورد،صوت ،رجيستري،شبكه،پورت سريال و چند بخش ديگر را فراهم مي كند.

Forms : از طريق اين كلكسيون برنامه نويسان مي توانند به instanceهاي فرم هايي كه ساخته اند دسترسي سريع داشته باشند.

Resources : اين كلكسيون يك دسترسي مستقيم به كلاس هاي زير را فراهم مي كند.

 

 

System.Globalization.CultureInfo

System.Resources.ResourceManager

Setting : اين كلكسيون دسترسي به تنظيماتي كه براي نرم افزار خود ايجاد كرده ايد را آسان مي سازد.

User : اين شي درباره وضعيت امنيتي كاربر كنوني سيستم اطلاعات ميدهد. با اين كلاس مي توانيد بفهميد هم اكنون كدام كاربر با چه سطح دسترسي وارد سيستم شده است. قطعه كد 2 چند مثال از كاربرد My را نشان ميدهد. قسمت اول داخل تابع Form1Load تمام پارتيشن هاي هارد ديسك را مرور مي كند و ميزان فضاي خالي آن ها را نشان مي دهد.

 

قسمت دوم كنترل مي كند كه نام كاربر فعلي چيست و آيا عضو گروه Administrator هست يا نه . قسمت سوم هم يك فايل صوتي را پخش مي كند.از آنجا كه My فقط يك Namespace است ،مي توانيد با ايجاد كتابخانه هاي جديد آن را توسعه دهيد و قابليت ها،كلاس ها و كلكسيون هاي جديدي به آن اضافه كنيد. بنابراين My در واقع نوعي تفكر برنامه نويسي است. تفكري كه بر اساس آن ،كلاس ها و ديگر قابليت هاي زبان پر كاربرد ويژوال بيسيك دات نت را مي توانيد دم دست خود بگذاريد تا استفاده از آن ها در سراسر سورس كد سريع و آسان باشد.

Private Sub Form1_Load(ByVal sender As System.Object,ByVal e As System.EventArgs)

For Each drv As IO.DriveInfo In My.Computer.FileSystem.Drives

If drv.IsReady Then

Debug.WriteLine(drv.AvailableFreeSpace)

End If

Next

MsgBox(My.User.Name & “ : ” & My.User.IsInRole(“Administrators”))

My.Computer.Audio.Play(“C:sound.wav”)

كليد واژه هاي جديد

علاوه بر قابليت هاي اصلي و جديد ،چند ويژگي كوچك اما مفيد نيز در syntax ويژوال بيسيك 2005 ديده مي شود. از جمله مي توان كليد واژه هاي IsNot و Using را نام برد.كليد واژه IsNot خيلي ساده معادل تركيب دو كليد واژه IsوNot است. برنامه نويسان ويژوال بيسيك از تركيب اين دو به وفور استفاده مي كند. يكي از كاربردهاي متداول اين تركيب هنگامي است كه مي خواهيم كنترل كنيم يك شي پوچ ،(null در زبن هايي مثل سي شارپ و جاوا و Nothing در زبان ويژوال بيسيك) نيست. در اين صورت مي توان چنين نوشت:

 

If Not (thisObject is nothing) then

….

End If

اكنون در VB.NET 2.0 مي توانيد بنويسيد:

 

If thisObject IsNot Nothing then

….

End If

البته نتيجه آن فرقي با شيوه قبلي ندارد اما منطقي تر به نظر مي رسد. كليد واژه Using نيز يك كليد واژه جديد است كه شما را از نوشتن دو سه خط كد براي استفاده از تابع Dispose به منظور آزاد كردن فضاي حافظه از يك شي كه ديگر به آن احتياج نيست، بي نياز مي كند. كد 3 نمونه اي از روش مرسوم براي آزاد كردن فضاي حافظه را نشان مي دهد. مي توانيد در قطعه كد 4 ببينيد كه با استفاده از كليد واژه Using ديگر نيازي به فراخواني مستقيم Dispose نيست و اين عمل خود به خود صورت مي گيرد. بنابر اين مي توانيد كد كوتاهتري بنويسيد.

 

Private Sub Form1_Paint(ByVal sender As Object,ByVal e As PaintEventArgs) _ Handles MyBase.Paint

 

Dim myFont As Font

Dim my Brush As Brush

Try

MyFont = New Font (“Verdana”,12)

My Brush = New solidBrush(Color.FromArgb(123,0,123)

E.Gaphics.DrawString( _ “Hello, World !” , myFont,myBrush,0,0)

Finally

If myFont IsNot Nothing then

MyFont.Dispose()

End If

If myBrush IsNot Nothing then

MyBrush.Dispose()

End If

 

End Try

End sub

Private Sub Form1_Paint(ByVal sender As Object,ByVal e As PaintEventArgs) _ Handles MyBase.Paint

‘create a new font.

Using myFont As New Font(“Verdana”,12)

‘create a new solid brush.

Using mybrush As New solidBrush( _Color.FromArgb(123,0,123))

E.Gaphics.DrawString( _ “Hello, World !” , myFont,myBrush,0,0)

End Using

End Using

End sub

Generic Declaration

اعلان ژنتيك اشيا و متغيرها يكي ديگر از قابليت هاي VB.NET 2.0 است. اصولا در يك زبان برنامه نويسي شي گرا بعضي از كلكسيون ها را مي توان با انواع متفاوتي از داده ها پر كرد. مثلا يك ساختار ارايه اي برنامه نويس را مجبور نمي كند كه حتما از داده هاي عددي يا رشته اي استفاده كند. يك آرايه ممكن است رشته اي باشد،يك آرايه ديگر ممكن است با مقادير Integer پر شود و آرايه سوم از نوع Boolean باشد. در واقع اين اشيا در زبان ويژوال بيسيك با يك Type از نوع Object تعريف مي شوند. اما اشكال قضيه اين است كه ساختار كد ،شما را ملزم به حفظ يكپارچگي انواع داده هايي نمي كند كه داخل يك شي مي گذاريد.

 

بنابراين اگر مثلا يك ArrayList از شي خاصي بسازيد و سهولا يا عمدا يك مقدار از نوع متفاوت(مثلا رشته اي) به آن بدهيد،برنامه دچار خطا مي شود. براي جلوگيري از اين حالت در برنامه نويسي پيشرفته از Generic Declartion استفاده مي شود. در اين صورت يك Instance خاص از يك كلكسيون فقط مجاز به استفاده از نوع داده مشخصي خواهد بود. مثلا به قطعه كد 5 نگاه كنيد .در اين كد كلاسي به نام Member تعريف كرده ايم كه حاوي نام و سن افراد است. در تابع AddMember فهرستي از نوع Member تعريف نموده ايم و به كمك كليد واژه Of آن را به همين نوع محدود كرده ايم .بنابر اين متد Add در اين فهرست فقط مجاز به اضافه كردن مقاديري از نوع Member است و نمي توان به عنوان مثال يك مقدار String به آن داد.

 

پيشرفتهاي مربوط به ويرايشگر كد و IDE

تعدادي از مهم ترين قابليت هاي جديد ويژوال بيسيك دات نت2 در پنجره كد نويسي قابل لمس هستند و در مجموع روند كد نويسي درون IDE بسيار آسان تر از گذشته شده است.

IntelliSence و Code Snippets

حتما با ويژگي IntelliSence در ويژوال استوديو آشنايي داريد. اين قابليت هنگام نوشتن كد بعضي از كليد واژه هاي Syntax برنامه نويسي مثل انواع type را حدس مي زندو پيشنهاد مي كند و هنگامي كه يك شي را از روي كلاسي اعلان مي كنيد،فعال مي شود. به گونه اي كه به محض قرار دادن يك نقطه پس از نام متغير يا شي (Scope Resolution) فهرستي از خصوصيات (Properties) ،توابع (Methods) و ديگر متعلقات كلاس آن شي در يك فهرست پويا ظاهر مي شود و مي توانيد گزينه مورد نظر خود را انتخاب كنيد و Enter كنيد.

 

به اين ترتيب نيازي به حفظ كردن املاي صحيح نام خصوصيات و توابع كلاس ها نداريد و سرعت برنامه نويسي شما دو چندان مي شود. قابليت IntelliSence در زماني هم كه در كد نويسي اشتباه واضحي مرتكب مي شويد، زير عبارت نادرست خط مي كشد و با بردن اشاره گر ماوس روي آن، مي توانيد پيغام هشدار ويرايشگر كد را بخوانيد. ويژوال بيسيك 2005 در مورد تشخيص اين خطاها و نمايش پيام مناسب هوشمندتر و دقيقتر است و شما را در اصلاح كد خود بهتر راهنمايي مي كند. اين قابليت در مورد سورس HTML و ASP.NET نيز بهبود يافته است ودر فايل هاي XML، به شرط داشتن يك الگو يا Schema از قبل تعريف شده كه در پنجره پروژه (Solution Explorer) نيز وارد (Import) شده باشد، ويژوال استوديو 2005 مي تواند آن الگو را بخواند و هنگامي كه المان هاي XML را مي نويسيد،با استفاده از IntelliSence به كمكتان بيايد.

قابليت IntelliSence در ويژوال بيسيك2005 توسعه يافته است و اكنون ويژگي ديگري به نام Code Snippets نيز به آن افزوده شده است. اگر در هر جايي از سورس كد كليك راست كنيد و گزينه Code Snippetsرا انتخاب نماييد،يك فهرست طبقه بندي شده از قطعه كدهاي از پيش نوشته شده ظاهر مي شود.مثلا ممكن است در سراسر برنامه از منطق شرطي If…Then…End If استفاده كنيد. قابليت Code Snippets شما را از تايپ كردن اين قطعات متداول و تكراري بي نياز مي كند تا بتوانيد به برنامه نويسي سرعت ببخشيد. بعضي از اين قطعات واقعا كار راه انداز هستند. مثلا تعريف يك اتصال به ديتابيس يا نوشتن يك فايل روي هارد ديسك كارهايي هستند كه در بسياري از برنامه ها انجام مي شود.اين قابليت در فايل هاي XML نيز عمل مي كنند.

كتابخانه Code Snippets بيش از 400قطعه كد پر كاربرد و سودمند دارد؛البته قابل گسترش نيز هست. خودتان مي توانيد قطعاتي كه معمولا در برنامه ها زياد به كار مي بريد را به اين كتابخانه بيفزاييد، كتابخانه هاي ديگر برنامه نويسان را از سايت هاي ايترنتي برنامه نويسان دانلود كنيد يا قطعات خود را با آنها به اشتراك بگذاريد. يك مزيت اين قابليت اين است كه با بعضي سبك ها و شيوه هاي كد نويسي كه تصادفا نمي دانستيد،آشنا مي شويد و از اين طريق ده ها نكته و ترفند كد نويسي را مي آموزيد. ديگر اين كه، به كار گيري اين كتابخانه ها در مقياس جهاني موجب استاندارد شدن شيوه نگارش قطعات جزئي سورس كد برنامه ها در پروژه هاي مختلف مي شود و سبك و سياق كد نويسي برنامه نويسان را به يكديگر نزديك مي كند.

 

AutoCorrent

يكي ديگر از قابليت هاي جالب در ويرايشگر كد با سيستم IntelliSence مرتبط نيز هست،قابليت اصلاح خودكار كد است كه شباهت زيادي به قابليت AutoCorrent در نرم افزار Microsoft Word ارد و مي تواند انواع اشتباهات شما را هنگام كد نويسي تشخيص دهد و راه حل پيشهاد دهد. شايد ساده ترين اشتباه ،تايپ كردن املاي نوع يك داده باشد. مثلا اگر به جاي Integer بنويسيد Integr ،ويرايشگر متوجه مي شود و مي توانيد با كليك روي علامت قرمز رنگ در انتهاي خطي كه ويرايشگر زير عبارت غلط كشيده است،پيشنهاد تصحيح عبارت را ببينيد.

اين ابزار دو نوع اشتباه ديگر را نيز اعلام مي كند. يكي از اشتباهات متداول ،استفاده از يك كلاس بدون Import يا وارد كردن Namespace آن به ابتداي سورس كد است. در اين صورت ويرايشگر كد شما رابه شما هشدار مي دهد كه Type مذكور تعريف نشده است وتمام گزينه هاي ممكن براي اصلاح آن را مشاهده مي كنيد،اشتباه در منطق برنامه نويسي است. مثلا اگر يك خصوصيت را به صورت فقط خواندني يا ReadOnly تعريف كنيد،ديگر نمي توانيد براي تغير مقدار آن از كليد واژه Set استفاده كنيد. در اين صورت ويرايشگر پيشنهاد مي كند يا قسمت Set را پاك كنيد يا خصوصيت را از حالت فقط خواندني خارج نماييد.

قابليت AutoCorrect مجموعا مي تواند حدود 230 خطاي متداول را شناسايي كند.

 

Debugger Data Tips

اگر ديده باشيد ،هنگامي كه ويژوال استوديوي 2003 در وضعيت Mode اشكال زدايي قرار دارد،به محض قرار دادن اشاره گر ماوس روي يك متغير ساده (مثلا رشته اي) ،مقدار آن را در همان لحظه به صورت يك Tipنشان مي دهد.اين قابليت در ويژوال استوديوي 2005 به طور محسوس ارتقا يافته است و اكنون مي تواند انواع پيچيده تري از متغير ها و انواع داده ها را نمايش دهد.

 

Exception Assistant

يك Exception زماني رخ مي دهد كه برنامه در حال اجرا است،اما خطايي رخ مي دهد. در ويژوال استوديو 2005 قابليت دستيار خطا همچون ويژگي AutoCorrect اطلاعات سودمند و مشكل گشايي درباره خطاي زمان اجرا در اختيار برنامه نويس قرار مي دهد و حاوي اطلاعاتي است كه او را براي جلوگيري از تكرار اين خطا راهنمايي مي كند.

 

Edit and Continue

همان طور كه مي دانيد در ويژوال استوديو 2003 هنگامي كه در وضعيت اجراي برنامه و اشكال زدايي قرار داريد،نمي توانيد سورس كد را ويرايش و بازنويسي كنيد.در ويژوال استوديو2005 اين محدوديت وجود ندارد و مي توانيد در وضعيت Debugging به محض برخورد با يك ايراد در سورس ،آن را اصلاح نماييد و مجددا اجرا كنيد.اين قابليت سرعت برنامه نويسي را به طور محسوسي بالا خواهد برد.

 

كدهاي رنگي بهتر

در حالي كه خواندن سورس كد يك برنامه در ويرايشگر ساده متن مانند Notepad ممكن است دشوار باشد،اين كار در ويژوال استوديوي 2003 به دليل استفاده از سيستم رنگ آميزي كد بسيار راحت است.ويرايشگر كد در ويژوال استوديوي2005 كار را حتي از نسخه قبلي نيز آسان تر كرده استو اين پنجره را به يك ويرايشگر هوشمند تبديل كرده است. به عنوان مثال ، وقتي به كمك Code Snippets يك قطعه كد جديد را وارد مي كنيد،قسمت هايي از قطعه (مانند نام متغير هاي جديد داخل قطعه) كه بايد توسط شما تغيير نام داده شوند و يا مقدار دهي و تكميل شوند،با رنگ سبز،برجسته (Highlight)مي شوند.همچنين وقتي در حال نوشتن يك خط هستيد،كنار پنجره كد و دقيقا همان جايي كه شماره خط نمايش داده مي شود،يك نوار باريك زرد رنگ به نمايش در مي آيد كه نشان مي دهد اين خط را تازه نوشته ايد. وقتي فايل سورس كد را ذخيره مي كنيد ،اين نوار سبز رنگ مي شود كه نشان مي دهد اين خط را به تازگي نوشته ايد و آن را ذخيره كرده ايد. به علاوه ،اكنون متغير هاي رشته اي به رنگ قرمز نمايش داده مي شوند تا در سراسر سورس كد به راحت از خود كد قابل تمايز باشند. بهبود رنگ آميزي كد را مي توانيد در زمينه هاي ديگر نيز مشاهده كنيد.

 

Immediate Window

ويژوال بيسيك 2005 قابليتي را كه قبلا در ويژوال بيسيك 6 وجود داشت ،دوباره به IDE افزوده است. اين قابليت Design-Time Expression Evaluation نام دارد و از طريق پنجره Immediate Window كه احتمالا برايتان آشنا است در دسترس است.

به كمك اين پنجره مي توانيد هنگامي كه ويژوال بيسيك 2005 در وضعيت طراحي (Design Mode)است،خارج از كد برنامه و روند آن هر نوع تابعي از مجموعه چارچوب دات نت را فرا بخوانيد و با متغير ها كار كنيد.بنابر اين مجبور نيستيد براي آزمودن نتيجه يك كد ساده كه شايد ارتباطي هم با منطق كلي برنامه ندارد،آن را به صورت موقتي داخل يكي از توابعي كه نوشته ايد بگذاريد تا چيزي بررسي كنيد و بعدا آن خط را پاك كنيد. اين نوع آزمايش ها را مي توانيد داخل پنجره Immediate انجام دهيد و جالب تر اين كه ،قابليت IntelliSense اين جا هم كار مي كند! به عنوان نمونه اگر خط زير را داخل پنجره Immediate بنويسيد و Enter كنيد،مقدار فضاي خالي اولين درايو سيستم را به شما بر مي گرداند(دقت كنيد اين خط با علامت سوال شروع شده است):

 

? System.IO.DriveInfo.GetDrves()(1).AvailableFreeSpa ce

 

Data Source

يكي از ويژگي هاي ساده اما بسيار سودمند ويژوال استوديوي 2005 ،افزودن پنجره Data Source است.حتما در برنامه هايي كه تا گنون نوشته ايد،با اين مساله روبرو شده ايد كه اگر خودتان از روش متمركزي براي اتصال به بانك اطلاعاتي استفاده نكنيد،مجبوريد بارها يك شي Connection را تعريف كنيدو آنرا در قسمت هاي مختلف برنامه مورد استفاده قرار دهيد. پنجره Data Source براي تعريف يك اتصال متمركز به بانك اطلاعاتي تعبيه شده است. بنابراين در تمام قسمت هاي يك پروژه مي توانيد از اين اتصال استفاده كنيد.براي پيوند دادن اشيا (Binding) به يك اتصال تعريف شده در اين پنجره كافي است از روش Drag-and-Drop استفاده كنيد.