مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

بهداشت

بهداشت فردی

از نکات مهمي که در بهداشت فردي بايد رعايت شود، «پاکيزگي» بدن است. استحمام مرتب و متناوب، در تندرستي بسيار مؤثر است. به افراد توصيه مي شود که همه روزه دستها و پاها و صورت خود را با آب و صابون بشويند در صورت کمبود آب، در فواصل استحمام سر خود را نيز با آب گرم و صابون شستشو دهند. نکته اي که بايد مورد توجه قرار گيرد استفاده از وسايل استحمام شخصي نظير حوله، کيسه و ليف است. زيرا تعداد کثيري از بيماريهاي واگيردار پوست از طريق اين وسايل، به انسان سرايت مي کند. صابون در تميز کردن پوست، نقشي مؤثر دارد. وقتي بدن با آب و صابون شسته مي شود، حتماً بايد پس از صابون زدن بدن به وجهي نيکو با آب شسته شود تا صابون در روي پوست باقي نماند. بهتر است افراد حداقل هفته اي دوبار استحمام نمايند.

لباس بايد هميشه پاکيزه باشد. لباسهاي زير نيز لازم است در هفته چند بار عوض شود. لباسهاي کثيف را با آب و صابون مي توان شست و آنها را در محلي آفتابگير خشک کرد. بهتر است جورابها هر روز شسته شوند. علاوه بر اين موارد، در فصل تابستان و زمستان بايد لباسهاي مناسب با فصل پوشيد. لباسهاي نخي در تابستان سبب مي شود تبادل گرماي بدن با محيط کاملاً حفظ شود. همچنين لباسهاي پشمي در زمستان ميزان دفع گرماي داخلي بدن به بيرون را کاهش مي دهد.

بهداشت استراحت، خواب و فعاليت:

خواب راحت در محل مناسب و رختخواب تميز به تندرستي کمک مي کند. در پاکيزگي رختخوابها بايد دقت کرد از خوابيدن در جاهاي مرطوب نيز بايد خودداري نمود. بهتر است شبها زود خوابيد و صبحها زود برخاست. پوشيدن لباس ساده و گشاد موجب راحتي عضلات بدن شده و خواب را شيرين و مطبوع مي کند.

از خستگي زياد بايد پرهيز کرد. خستگي بدني و عضلاني، پس از انجام کار زياد يا ورزش به وجود مي آيد. در اين حالت علاوه بر آنکه بدن دچار کوفتگي و درد مي شود، اعصاب عضلات نيز قادر نخواهند بود که عکس العملهاي لازم را از خود بروز دهند. در اين هنگام استراحت، ماساژ دادن و گرم کردن عضله خسته، موجب سرعت جريان خون در محل موردنظر مي شود و عضله به سرعت وضع طبيعي خود را به دست مي آورد.

بهداشت پوست و مو:

پوست به عنوان مهمترين پوشش و لباس، بدن را از خطر ابتلا به بيماريهايي که راه ورود آنها از طريق پوست است، مصون نگه مي دارد. علاوه بر اين نقش مهمي در سلامت انسان دارد، زيرا از يک طرف سموم و مواد زايد بدن را به شکل عرق خارج کرده و از طرفي با جذب کردن اکسيژن عمل تنفس را کامل مي نمايد. به علاوه وسيله اي براي کنترل و ثابت نگه داشتن حرارت بدن است.

شستشوي مرتب بدن، گرد و خاک و چربي پوست و مواد زايدي را که در نتيجه عرق کردن روي پوست بدن جمع مي شود و ايجاد بو مي کند، از بين مي برد و کمک فراواني به تنظيم اعمال پوست مي نمايد، حمام کردن موجب سرور و نشاط و رفع خستگي و باعث تسکين و آرامش اعصاب مي شود. نظافت لباس و آنچه که با پوست سر و کار دارد در حفظ سلامتي پوست لازم است.

بهداشت چشم و اختلالات بينايي:

- از شستن دست و صورت در آبهاي کثيف نيز بايد خودداري کرد.

- بايد از حوله و دستمال شخصي و تميز استفاده کرد و هزگز حوله و دستمال ديگران را مورد استفاده قرار نداد.

- مطالعه در نور کافي انجام شود و از خواندن نوشته هاي خيلي ريز خودداري شود.

- به هنگام مسافرت با اتومبيل و ساير وسائط نقليه، از مطالعه خودداري شود.

- فاصلة چشم از کتاب بايد بين 30 تا 45 سانتي متر و زاوية کتاب نسبت به سطح مورد مطالعه 45 تا 70 درجه باشد.

- از خيره شدن به نور شديد، مانند خورشيد و لامپهاي پرنور خودداري شود همچنين در مقابل آفتاب، باد، گرد و خاک از چشمها محافظت شود.

- براي خواب و استراحت، اتاق بايد تاريک باشد تا اعصاب چشم به خوبي استراحت کند.

- مصرف غذاهاي داراي ويتامين (آ ) و پروتئين در حفظ سلامتي چشم اهميت به سزايي دارد.

بهداشت گوش و اختلالات شنوايي

- از شنيدن صداهاي بلند خودداري شود.

- هميشه گوشها را پاکيزه و تميز نگاه داشت.

- عوارضي چون ترشح از گوش، خارش، درد و وزوز گوش همچنين سرگيجه، بيهوشي و بي خوابي ممکن است علايمي از بيماري گوش باشند، لذا بايد فوراً به پزشک مراجعه کرد.

- از وارد کردن جسم نوک تيز به گوش پرهيز شود چنانچه يک جسم خارجي در گوش فرو رفت لازم است توسط پزشک خارج شود.

- بدون تجويز پزشک از به کار بردن دارو و ريختن قطره هاي مختلف در گوش پرهيز شود.

 

سخنان بزرگان در مورد بهداشت روانی

 

روابط اجتماعی:

با دیگران بخند نه به دیگران.

رفتارت بسیار بهتر از کلامت نشان می دهد کیستی.

تلاش برای پیدا کردن عیب دیگران حاصلی جز بر هم زدن آرامش خودمان ندارد.

خطاهای دیگران را چون خطاهای خود تحمل کن.

سخن گفتن یک نوع احتیاج است ولی گوش دادن هنر است.

حقیقت نیازمند دو کس است، یکی بگوید و دیگری بشنود.

آفات زندگی مشترک: ایرادگیری، بی احترامی، حالت تدافعی، کشیدن دیوار سنگی و در خود فرو رفتن.

محبت را فراموش نکنید و آنرا ناچیز نشمارید.

شرط مصاحبت و دوستی کم کردن مخالفت است.

هیچگاه مغرور نشو. چراکه برگها زمانی می ریزند که فکر می کنند طلا شده اند.

افتادگی آموز اگر طالب فیضی. هرگز نخورد آب زمینی که بلند است.

خنده

اگر در چهره های افراد موفق و سالم از نظر بهداشت روانی و جسمانی دقت کنید چیزی را خواهید دید که شاید کمتر تا به حال به آن توجه کرده باشید و آن هم لبخند است . کودکان را نگاه کنید ! چگونه بدون توقع و انتظار همه چیز را با رنگ دیگری می بینند و به آن لبخند می زنند و چگونه صدای هیاهوی آنان در کوچه و خیابان طنین انداز است . چهره شما ، زندگی و سلامت شما از لحاظ روانی و جسمی بستگی به شاد بودن و خندیدن شما دارد . برای شاد زیستن نباید منتظر اتفاقات خوشایند بود . بلکه بهتر است از هر موقعیت مناسبی برای لبخند زدن استفاده کنید و چهره ای خندان داشته باشید. در این شادی دیگران را هم سهیم می کنید و به آنها روحیه می دهید و بر لب آنان نیز گل لبخند می نشانید، روحیه دادن به دیگران مستلزم داشتن روحیه است ، برای سرحال کردن افراد ابتدا باید از خودتان شروع کنید و مولد نشاط باشید ، نه اینکه منتظر کسی باشید که شما را سرحال کند. پیامبر اکرم (ص) حتی در سخت ترین شرایط نیز تبسمی زیبا بر لب داشتند و این مسئله از مهم ترین دلایل جذابیت ایشان در بین مردم بود. خوب است ماهم به پیروی از این اسوه حسنه ، سیمای خندان و گشاده ای برای خود در زندگی برگزینیم . کسی که روز خود را همراه با لبخند و تبسم آغاز می کند ، تا پایان روز سرحال و شاداب است و همه از مصاحبت و ارتباط با او لذت می برند. به مشکلات ، خیلی آرام و خونسرد نگاه کنید ، در نتیجه این کار ، آرامش روانی خاصی به شما و اطرافیانتان دست می دهد.

 

بهداشت محیط

سوی اقیانوس و دریا کن نظر

ماهیان ز آلودگیها شکوه گر

این همه آلودگی آخر چرا

رحم بنما ای بشر بر حال ما

کم بریز آخر زباله توی آب

یا به دریا کم رها کن فاضلاب

این همه سم صنایع در پساب

می کند آلوده موجودات آب

سم ذخیره می شود در ماهیان

مشکلاتش می شود بعدا" عیان

می خوری این ماهی آلوده را

ای بشر رحمی به حال خود نما

حرف بهداشت محیط را گوش کن

شعله لجبازیت خاموش کن

ما برایت دشمن جان نیستیم

گوش بنما تا بگویم کیستیم

حافظ آبیم و پاکیهای آن

کار ما دارد سلامت ارمغان

میکروب و آلودگی را دشمنیم

ریشه آلودگیها می کنیم

ارتقاء سطح بهداشت جهان

چشمه ایست از جمله اهدافمان

دیگر اهدافمان هم آشناست

یک هوای پاک و سالم حق ماست

کار بهداشت محیط باشد همین

کاستن آلودگیهای زمین

احادیث مربوط به بهداشت

رسول خدا (ص) فرمود : در مسواک زدن دوازده خاصیت است : پاک کننده دهان است و موجب رضای خداوند و دندانها را سفید میکند و چرک دندان را میبرد و بلغم را میکاهد و خوراک را گوارا سازد و پاداش کارهای نیک را چند برابر نماید و به سنت پیغمبر رفتار شده است و فرشتگان به هنگام مسواک کردن حاضر شوند و لثه را محکم سازد و گذرگاهش از رهگذر قرآن است و دو رکعت با مسواک نماز گذاردن خدا را خوشتر آید از هفتاد رکعت بدون مسواک.

رسول خدا (ص) فرمود : خداوند پاک و پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دوست دارد ، تمیز است و تمیزی را دوست دارد.

امام رضا (ع) : پاکیزگی از اخلاق پیامبران است.

حضرت محمد (ص) فرمودند : حریم خانه های خودتان را جارو کنید و همانند یهودیان نباشید.

مولا علی (ع) فرمودند : در ظرفی که ترک دارد و طرف دستگیره ظرف آب نخورید زیرا شیطان (میکرب ) روی دستگیره و قسمت شکافته و ترک دار مستقر میشود.

امام صادق (ع) فرمودند : جبرئیل دستور مسواک و خلال و حجامت را برای پیامبر خدا (ص) آورد.

رسول خدا (ص) فرمودند : هنگامی که احساس گرسنگی کردی بخور و هنوز که اشتها داری از خوردن دست بکش.

امام صادق (ع) فرمودند : خوردن در حال سیری موجب مرض پیسی خواهد شد.

امام صادق (ع) : خداوند از پرخوری بیزار است. و فرمود انسان ناچار باید غذا بخورد تا سرپا باشد ، پس هنگامی که شخص غذا میخورد ، یک سوم شکم را برای غذا در نظر بگیرد و یک سوم آنرا برای آشامیدنیها نگه دارد و یک سوم آنرا هم برای نفس کشیدن خالی بگذارد ، و بعد فرمود : همانند خوکها که برای ذبح چاق میشوند ، شما چاق نشوید.

امام صادق (ع) : کم خوری در همه حال و پیش همه ملتها پسندیده است ، زیرا مصلحت درون و برون انسان در آن است.

رسول خدا (ص) : خود را به طور کامل سیر نکنید ، زیرا نور معرفت در قلبهای شما خاموش میگردد.

امام صادق (ع) : ریشه همه بیماریها و دردها پرخوری است ، جز تب کردن که گاهی بی سبب به انسان میرسد.

پیامبر اکرم (ص) فرمودند : از پرخوری بپرهیزید ، چون بدن را تباه میکند ، بیماری پدید میآورد و سست کننده از عبادت است.