مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

خرس پاندا

پانداها به خانواده خرس ها تعلق دارند؛ اما برخلاف خرس ها، خواب زمستاني ندارند. آنها فقط در جنگل هاي كوهستاني جنوب غرب چين زندگي مي كنند. پانداها تا يك متر و هشتاد سانتي متر قد و ۱۲۵ كيلوگرم وزن دارند.

غذاي آنها بامبو و گاهي هم حشره ها و ماهي هاست. پانداها در حالت طبيعي بيست سال عمر مي كنند. هر دو يا سه سال يك بار بچه دار مي شوند و فقط يك توله به دنيا مي آورند. مگر در موارد نادري كه دو قلو داشته باشند. پاندا هيچ دشمن طبيعي ندارد و فقط تخريب جنگل هاي بامبو به وسيله انسان ها و دخالت انسان در محيط زندگي طبيعي او با جاده سازي، نسل اين حيوان زيبا را در معرض خطر نابودي قرار داده است.

«هنوز ۱۶۰۰ پانداي بزرگ در جهان زندگي مي كنند.»
اين نتيجه چهار سال تحقيق پژوهشگران و كارشناسان محيط زيست است. آنها براي حفظ نسل اين خرس هاي باارزش در منطقه حفاظت شده طبيعي «وولونگ» در چين، مركزي براي پرورش و نگهداري خرس هاي پاندا تأسيس كرده اند. آن جا براي خرس ها همه كار مي كنند، حتي براي آنها نان خوشمزه اي هم مي پزند.
به نظر مي آيد سوراخ روي تنه درخت، حداكثر يك روز پيش كنده شده است. تكه هاي تراشه پوسته تنه درخت روي زمين جنگل پاشيده، در هوا بوي صمغ تازه پراكنده شده و از قسمت هاي تراشيده شده تنه، شير تازه درخت درآمده است. «هوانگ جيم يان» جانورشناس زانو مي زند و سوراخ روي درخت را بررسي مي كند: «اثر پنجه هاي خرس است.» لبخند مي زند! جاي هيچ ترديدي نيست؛ سوراخ روي تنه درخت كار يك خرس پاندا است. او اين سوراخ را احتمالاً براي به دنيا آوردن فرزندش كنده است. به زودي بچه خرس پاندا به پارك طبيعي «وولونگ» و منطقه حفاظت شده خرس هاي پاندا در جنگل هاي كوهستاني ايالت سيشوان چين منتقل مي شود. سازمان حفاظت محيط زيست چين و سازمان حفاظت از محيط زيست جهان در اين منطقه از كشور چين و در ميان نيزارهاي انبوه بامبو، مركزي براي خرس هاي سفيد و سياه پاندا تأسيس كرده است.
هدف اين مركز تحقيق و پژوهش درباره زندگي پانداها و ايجاد شرايط مناسب براي زاد و ولد بيشتر آنهاست.
نسل اين خرس هاي خجالتي كه غذايشان چوب بامبو است، در حال انقراض است. در گذشته، پانداها، تقريباً در سراسر چين، شمال ميانمار و ويتنام زندگي مي كردند؛ اما روند تخريب جنگل هاي بامبو و تبديل آنها به زمين هاي زراعي باعث شده كه تعداد آنها به ۱۶۰۰ پاندا در سراسر جهان كاهش بيابد.
در هيچ جاي ديگر، به جز اين مركز اين قدر رابطه خرس ها با انسان ها نزديك و دوستانه نيست. حدود ۶۰ پاندا، در جنگل هاي اين منطقه زندگي مي كنند. يكي از اين خرس ها «لاي لاي» است؛ ماده خرس پاندايي كه پنجه دست چپش از بين رفته است. اين خرس در تله شكارچي ها افتاده بود و اگر دامپزشك مركز به دادش نمي رسيد، حتماً مرده بود. در مركز نگهداري پانداها، زخم هاي «لاي لاي» مداوا شد و يك سال بعد، دوقلوهايش را به دنيا آورد.
بچه پانداهاي تازه به دنيا آمده، صورتي رنگ هستند و بدن كوچك شان را كرك نازكي پوشانده است. بچه پانداها هنگام تولد هيچ شباهتي به خرس ندارند و بيشتر شبيه تكه اي گوشت صورتي رنگ هستند. كم كم پس از گذشت دو هفته شبيه پاندا مي شوند.
گاهي وقت ها بعضي پانداهاي مادر ،فرزندشان را ترك مي كنند و گرفتار شكارچي ها مي شوند. در چنين وضعيتي و در حالت طبيعي، نوزاد پاندا حتماً مي ميرد؛ اما نوزادهاي رها شده، اگر شانس بياورند و به مركز نگهداري منتقل شوند، زنده خواهند ماند. دامپزشكان و مسؤولان مركز، به طور مداوم نوزادان را زير نظر دارند. آنها با شير مخصوص و بطري و پستانك تغذيه مي شوند. پرستاران، بچه خرس ها را حمام مي كنند و مرتب وزن و وضع سلامتي آنها را كنترل مي كنند. پس از سه تا چهار ماه كه بچه پانداها بزرگ تر مي شوند، از «مهدكودك» به فضاي آزاد مي روند. اين قسمت بخشي از جنگل است كه با درخت ها، بوته ها، سرخس ها و سنگ ها پوشانده شده است؛ يك زمين بازي خوب براي بچه پانداها.
آنها در آن جا، بالا رفتن از درخت، آويزان شدن، چيدن و خوردن شاخه هاي بامبو را ياد مي گيرند؛ يعني همه كارهايي كه براي زندگي عادي در طبيعت لازم دارند. هدف مسؤولان مركز اين است كه اگر خرس ها در محيط طبيعت وحش قرار گيرند، بتوانند شكم خود را سير كنند.
پانداها در حالت طبيعي تا ۱۴ ساعت در روز را مشغول خوردن هستند و معمولاً غذاهايشان حدود ۳۵ كيلوگرم چوب بامبو است، يعني حدود يك چهارم وزن بدنشان! در اين منطقه، آن قدر بامبو وجود ندارد كه خرس ها بتوانند سير بخورند، پس كارشناسان و جانورشناسان مركز مجبور شده اند كه ماده غذايي ديگري را جايگزين كنند و آن، نوعي نان مخصوص پانداهاست. اين نان از چوب بامبو، برنج و غلات ديگر، انواع ويتامين ها و مواد معدني تشكيل شده است كه براي خرس ها هم بسيار خوشمزه و هم خيلي مقوي است.
به نظر مي رسد تلاش هاي پژوهشگران مركز موفقيت آميز بوده است.
در پايان تابستان سال ۲۰۰۳ ميلادي هفت توله خرس پاندا در اين مركز به دنيا آمدند و اين رقم بسيار خوبي بوده است. همين چند ماه پيش هم ماده پاندايي به نام «خي خي» يك توله خرس نر به دنيا آورد.
اما شرايط زندگي خرس پانداهايي كه در طبيعت هستند، روز به روز بدتر مي شود. شكار بي رويه پانداها و نابودي جنگل هاي بامبو، زندگي اين جانوران عجيب و بامزه را در معرض نابودي قرار داده است.
به هر حال تولد هر بچه پاندا، يك خوشحالي بزرگ است، چه در مركز نگهداري پانداها باشد و چه در سوراخ تنه درختي در جنگل.