مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

خفاش

خُفاش یا شبکور تنها پستاندارانی است که بال دارد و قادر به پرواز است. خفاش از راسته Chiroptera است و این نام به معنی "دست های بال مانند" است. بال های خفاش با بال های بقیه پرندگان متفاوت است و به گونه دیگری ساخته شده، اما در عوض پوست بالهای خفاش جنسی شبیه چرم دارد و دارای خاصیت ارتجاعی است که باعث می شود بالهایش در طول استخوان هایی که دست ها و انگشتان خفاش را حرکت می دهند کشیده شود. به شکل مقابل نگاه کنید و ببینید که چگونه بال ها مرتب و ماهرانه اطراف بدن خفاش پیچیده شده اند.

دو گروه خفاش وجود دارد. گروه بزرگتر، خفاشهای حشره خوار، شبها غذای خود را شکار می کنند. گروه دوم خفاشهای میوه خوار هستند که برای پیدا کردن میوه و شیره درختانی که از آنها استفاده می کنند، بینایی و بویایی خود را به کار می برد. خفاشهای میوه خوار اول صبح و تنگ غروب از میوه ها تغذیه می کنند. خفاشها جانوران اجتماعی هستند. آنها به طور گروهی و در گروه‌های بزرگ در غارها یا روی درختان، شب را بیتوته می کنند. خفاشها تنها پستاندارانی هستند که قادرند پرواز کنند.

کوچکترین خفاش و یکی از کوچکترین پستانداران، خفاش پوزه‌خوکی کیتی تایلند می باشد. طول قد این خفاش 5/2 سانت (1 اینچ) است که مساوی قد زنبوراست و وزن این خفاش 2 گرم (100/ اونس) می باشد.

خفاشهای که در شب پرواز می کنند، مسیر و محل دقیق طعمه خود را بوسلیه فرستادن امواج صوتی و دریافت بازتاب آن، پیدا می کنند. سیستم ردیابی که در کشتیها برای پیدا کردن محل زیر دریایی دشمن به کار می رود،شبیه به ردیابی خفاش است. خفاشها امواج صوتی در مسیر خود به چیزی برخورد می کند به سمت فرستنده امواج (خفاش) بازمی گردد و در آن موقع خفاش می تواند یک تصویر صوتی از مانع روبرو و محیط اطراف خود رسم کندو محیط اطراف را به خوبی ببیند. با استفاده از سیستم فوق خفاشها می توانند اجسام متحرک مثل حشرات و اجسام بی حرکت مثل درخت را تشخیص دهد.

گونه‌ها

در حدود 1000 گونه از خفاشها وجود دارد. خفاشها در تمام نقاط جهان به استثناء قطبهای جنوب و شمال، یافت می شوند این دو گونه اختلاف و تنوع بین انواع خفاشها را نشان می دهند.

نمونه:

• خفاش دابنتن
• خفاش میوه‌خوار مصری
• خفاش خون‌آشام

 

مسیریابی خفاش‌ها

تقریبا هیچ چیز نمی‌تواند از دید خفاشها فرار کند. گوشهای بزرگ آنها می تواند علایمی را که منعکس می شود بخوبی جذب کند. خفاشها حتی می توانند اشیایی را که به نازکی مو هستند، تشخیص دهند. فناوری هیچ هواپیمای بی سرو صدایی نمی‌تواند به پیچیدگی خفاشها باشد.

آنها شبها سریع و آهسته پایین می آیند، با چشمانشان حشرات خوابیده را در جای خود پیدا می‌کنند و با گوشهای بزرگشان می توانند حتی صدای بهم خوردن آرواره‌های یک لارو پروانه را بشنوند.

این حیوانات در تاریکترین شبها حواس خود را فعال می کنند. صدای خفاش از طریق بینی با بسامد بالا و شدت کم توسط انقباض ماهیچه‌های حلق ایجاد می شود. بعد از این که امواج صدا با صید برخورد کرد، بازتاب پیدا می کند. این بازتابش توسط گوشهای خفاش گرفته می شود. تنها در امریکای شمالی 44 نوع خفاش وجود دارد که بسیاری از جانورشناسان تاکید بر منفعت این پستانداران از زندگی بشر دارند، زیرا آنها به مقدار زیادی از حشرات موذی تغذیه می کنند، حشراتی که هر سال میلیاردها دلار به کشاورزان و جنگلبانان ضرر می رسانند.

خفاشها همچنین در گرده‌افشانی گیاهان شرکت می‌کنند و باعث پخش و انتشار بذرها می شوند. بخصوص این نقش مهم آنها در جنگلهای بارانی بین گیاهان گوناگون وحشی مانند موز، انبه، بادام هندی، خرما و انجیر کاملا مشهود است.

یک نوع کاکتوس که مکزیکی ها از آن نوشابه تهیه می کنند، به طور طبیعی تنها یک بذر از 3000 بذر خود را آزاد می کند و اگر نقش مهم خفاشها در این میان نبود، این گونه گیاهی به سمت انقراض پیش می رفت.

فضولات دفع شده از خفاشها نیز در تنظیم زیستبوم (اکوسیستم) نقش بسیار مهمی دارند؛ چون این مواد شامل باکتری هایی هستند که می توانند مواد سمی را از زباله ها و شوینده‌ها جدا کنند.

از جنبه پزشکی هم می توان گفت ؛ خفاشها خیلی دقیق خود را تمیز می‌کنند و یکی از تمیزترین حیوانات بوده و در برابر بیماریهای گوناگون پایدار هستند. ضمن این که پادزیست تولید می‌کنند و از مواد ضدانعقاد خون که در بزاق گونه‌های خون آشام وجود دارد، می توان برای درمان بیماری های قلبی استفاده کرد. یک جانورشناس امریکایی در سال 1968 پژوهش و بررسی خود را روی خفاشها آغاز کرد و کوشید باور مردم را نسبت به خفاشها تغییر دهد.

به پای هزاران خفاش بند مخصوص زد و مهاجرت آنها را بررسی کرد. کشاورزان امریکایی بتازگی متوجه مفیدبودن خفاشها در نزدیکی مزرعه خودشان شده اند. هر خفاش به تنهایی می تواند 600 پشه را در یک ساعت شکار کند و گروه‌های بزرگ این جاندار قادر هستند تا میلیونها حشره را در طول شبانه روز بخورند. این حشرات شامل تعداد بیشماری از سوسک ها، پروانه ها و موریانه ها می شوند که زیان‌های هنگفتی به اقتصاد هر کشور می زنند و به علاوه پشه‌های موجود در منازل را نیز از بین می برند. یک دسته 150 تایی خفاش بزرگ قهوه‌ای می توانند سوسک های خیار را در طول تابستان در سطح کشتزار از بین ببرند و در نتیجه از رشد 18 میلیون لاروی که به ریشه ها صدمه می زنند جلوگیری کنند.

این آفت به تنهایی یک میلیارد دلار در سال به کشاورزان امریکایی خسارت می زند. باتاسیس بی.سی.آی «حفاظت بین المللی از خفاشها» و اعلام منافع آنها از سال 1982 تصورات مردم نسبت به خفاشها تغییر کرده و بهبود یافته است. بسیاری از افسانه ها در مورد کور بودن خفاشها و یا هار و دیوانه بودن آنها اغراق آمیز هستند.

آنها تنها برای دفاع از خود ممکن است مانند هر حیوان وحشی دیگری گاز بگیرند و این حیوان را فقط افراد خیلی ماهر می توانند صید کنند و از آنجا که آگاهی پژوهشگران درباره خفاشها زیاد شده و طبیعت استفاده زیادی از آنها می برد، این امر باعث حفاظت از آنها شده است.

امروزه مردم امریکا گونه‌های مختلفی از گونه‌های خفاشها را در غارها و معادن متروکه نگهداری می کنند. خفاشها بسیار حساس هستند و با کوچکترین اذیت و آزاری از بین می روند. بیشتر خفاشها غارها را برای خواب زمستانی خود از شهریور تا اردیبهشت انتخاب می کنند.

بسیاری از آنها بچه‌های خود را در طول تابستان در همین مکانها بزرگ می کنند. تولیدمثل خفاشها در مقایسه با پستانداران کوچک دیگر بسیار کمتر است، بیشتر ماده ها فقط یک بار در سال یک بچه به دنیا می آورند.

در زمستان حتی کاوشگران بی آزار هم باعث بیدار شدن آنها از خواب زمستانی می شوند و هر دفعه که آنها از خواب بیدار شوند چربی ذخیره شده در عرض 2 ماه خود را از دست می دهند.

بنابراین ممکن است تا بهار دوام نیاورند. هنگام شیر دادن، مادرها و نوزادان دور هم جمع می شوند و با تشکیل گروه بزرگی، هوای غار را با حرارت بدنشان گرم می کنند. متاسفانه فضای حیاتی خفاشها کاهش پیدا کرده است و آنها مجبور شده‌اند از پناهگاه طبیعی خود به فضاهای مصنوعی دیگر رانده شوند.

در حدود 10 درصد معادن موجود در غرب امریکا گروههای مهم خفاشها زندگی می‌کنند و برای معادنی که در شمال و شرق این کشور هستند این مقادیر به مراتب بیشتر است. حفاظت از خفاشها اغلب ساده تر و کم خرج تر از حفاظت از دیگر حیوانات است. خفاشها نیاز به توجه خاص دارند که البته تامین این نیاز آنها خیلی سخت است، طبق مطالعات انجام شده توسط دانشگاه شیکاگو، دولت حدود 5میلیون دلار برای حفاظت از یک پلنگ در فلوریدا، 184 هزار دلار برای خرس و بیشتر از 1/5 میلیون دلار برای کرکس کالیفرنیایی خرج می کند و این در حالی است که در مورد خفاش خاکستری که در حال انقراض است این بودجه کمتر از 3دلار بوده است. اما با توجه به ارزش بومشناختی و اقتصادی این پستاندار، منبع سرمایه گذاری خوبی برای امور کشاورزی خواهد بود. مردم شهر 13000 نفری آستین تگزاس که در دهه گذشته از خفاشها ترس داشتند اکنون از اعضای پروپا قرص انجمن بی.سی.آی شده‌اند و بتازگی غار براکن که در فاصله 60مایلی این شهر است را خریداری کرده‌اند تا بتوانند از 20 میلیون خفاش دم آزاد مکزیک که بزرگترین کلونی خفاشها هستند، محافظت کنند.

این خفاشها 250 تن حشره را در هر شب می خورند. ضمنا کشاورزان با ساختن آشیانه خفاش در کشتزارها توانسته‌اند احتیاج خود را نسبت به حشره کش ها کم کنند. زمانی محصولات ذرت توسط کرمهای ذرت آفت زده می شدند که حدود یک الی 4 لارو پروانه در هر خوشه بود؛ اما در چند سال اخیر وجود کلونی های خفاشها آفت در کشتزارهای ذرت را بسیار کم کرده است.

این کلونی ها یکی از عوامل مهم جذب گردشگر در این منطقه به شمار می آید. پرواز گروه گروه خفاشها در تاریکی مایه شادی مردم که در رستوران ها جمع شده و منتظر تماشای پرواز خفاشها هستند می شود.

گروه‌های پژوهشی ویژه‌ای هم وجود دارند تا به وسیله دستگاه‌های مختلف بتوانند صدا و امواج خفاشها را دریافت کنند. وقتی این دستگاه ها علامت می دهند، تماشاچیان با دقت به آسمان نگاه می کنند، چون می دانند خفاشها به پرواز درآمده اند.

 

[ویرایش]

تولید مثل و زیستگاه

همانند بقیه پستانداران، خفاش ها نیز دندان و مو دارند و برای ادامه زندگی نسل شان بچه می زایند. هنگامی که یک خفاش ماده آماده به دنیا آوردن نوزاد است، موقعیت و حالت قرار گرفتنش را طوری تنظیم می کندکه بتواند به طور عمودی از سرش آویزان بماند، به این منظور که درست در لحظه تولد، بچه اش را با دم خود بگیرد.

بچه خفاش توسط مادرش برای مدتی طولانی پرستاری و مراقبت می شود. خفاش های مادر، بچه هایشان را نزدیک خود نگه می دارند و برای گرم نگه داشتن و حفاظت از بچه هایشان بالهای خود را به دور آنها می پیچند.

در شب، یک نوزاد خفاش، برای یافتن غذا به موهای تن مادرش می چسبد و همراه او می رود. وقتی که وزن بچه خفاش سنگین شود، مادر به تنهایی برای یافتن غذا می رود و آنرا را برای بچه به لانه می آورد. این روش ادامه پیدا می کند تا زمانی که خفاش جوان چهار هفته از تولدش بگذرد و خودش بتواند شروع به شکار کند و به همراه مادر برای یافتن غذا به بیرون از محل زندگی بروند.

خفاش ها در آب و هوای سرد ممکن است در بهار و پاییز کوچ کنند، سرپناهی را در غارها پیدا کرده و به خواب زمستانی بروند. در پاییز، وزن خفاش ها زیاد می شود و لایه‌ای از چربی به بدنشان اضافه می شود. اگر خفاشی قبل از رسیدن بهار و گرم شدن هوا از خواب زمستانی بیدار شود، به احتمال خیلی زیاد از گرسنگی خواهد مرد. می دانید چرا ؟

به این دلیل که سوخت و ساز بدن خفاش ها به گونه ایست که وقتی بیدار هستند بسیار سریع ذخیره غذایی شان مصرف شده و به پایان می رسد.

[ویرایش]

تغذیه

75% از خفاش ها از حشرات و بی مهرگان دیگر تغذیه می کنند. تعداد پشه ها و دیگر حشراتی که روزانه خفاش ها می خورند باور نکردنی است. یک خفاش می تواند هر شب بین 1000 تا 3000 حشره را بخورد!

در نواحی گرمسیری، تنها تعداد کمی از خفاش ها موفق به خوردن قورباغه، ماهی یا پرنده‌ای کوچک به عنوان غذا می شوند. بقیه خفاش ها شهد گلها را می نوشند، گرده گلها را می خورند و یا از میوه ها تغذیه می کنند. در نواحی گرم و مرطوب مرکزی و جنوبی آمریکا، نوعی خفاش خون آشام منفور وجود دارد که از خون پستانداران و پرندگان تغذیه می کند. اما فراموش نکنید، فقط یک نوع از خفاش ها این گونه هستند.

خفاش ها عملا حیوانات بی آزار و کمرویی هستند. تا جایی که دانشمندی رفتار خفاش ها را به "موش های بزرگ بالدار" تشبیه کرده است.

اصولآ پرندگان بعد از پرواز در جایی فرود می آیند، در حالیکه خفاش ها به جایی آویزان می شوند. هنگام استراحت پرندگان بالهایشان را جمع می کنند، اما خفاش ها بالهایشان را به دور بدنشان می پیچند.

[ویرایش]

خفاش و انسان

اگر چه خفاش ها موجودات بسیار سودمندی هستند و وجودشان به حفظ تعادل اکوسیستم کمک می کند، در بسیاری از مواقع خفاش ها باعث بروز مشکلات و آزار و اذیت صاحبان منازل و مشاغل می شوند. خفاش های مهاجر و کوچ نشین که به ناچار در مکان های استقرار انسان ها زندگی می کنند، به دلیل سر و صدای زیاد و گاهی بوی نامطبوع و فضولات برای انسان مزاحمت ایجاد می کنند. هرچند که خفاش ها نه تنها خسارت مالی بوجود نمی‌آورند، بلکه سیم ها و چوب ها را مانند موشها نیز نمی‌جوند.

اگر خفاشی را در بیرون و یا داخل محل زندگی تان پیدا کردید که احتیاج به کمک داشت می توانید اطلاعات لازم در این زمینه را از منابع موجود در سایت های مختلف دریافت نمایید.

چرا خفاش ها اماکن استقرار انسان ها را برای زندگی برمی گزینند ؟ توسعه و افزایش مکان های زندگی انسان باعث شده که خفاش ها برای زندگی جای دیگری نداشته باشند و به طور متناوب ناچار به یافتن مکان هایی برای لانه کردن و بزرگ کردن بچه هایشان هستند. پشت بام های خالی، اتاق های زیر شیروانی، ساختمان های متروکه و انبارها، همه مکان هایی گرم و امن برای زندگی و پنهان شدن خفاش ها می باشند.

متاسفانه رسانه‌های خبری، گاه و بیگاه به بیان داستان های مهیبی از پیدا شدن خفاش ها در ساختمان ها و خطرات و پیامدهای ناشی از آن می پردازند که در این مورد رسانه ها مقصرند. به علاوه برخی شرکت های کنترل کننده بلایای نابیوسیده (غیرمترقبه) و نیز شرکت هایی که به منظور به دام انداختن حیوانات تله گذاری می کنند، ترس مردم از خفاش ها را دستمایه کار خود قرار می دهند و هزینه‌های گزافی را برای بیرون کردن و یا کشتن غیرقانونی خفاش های مهاجر از منازل افراد وحشت زده، دریافت می کنند.

چگونه می توانیم از لانه کردن خفاش ها در زیر طاق‌نمای ایوان خانه مان جلوگیری کنیم؟ بعضی اوقات خفاش ها به دنبال لانه‌ای موقت در زیر برآمدگی های ایوان خانه ها هستند. این خفاش ها به انسان حمله نمی‌کنند. آنها فقط برای مدت زمانی کوتاه به دنبال یک پناهگاه امن هستند. اگر کاری به کارشان نداشته باشیم، تا وقتی هوا سرد است بدون هیچگونه آزاری برای خودشان زندگی می کنند. هر چند برخی افراد با آویزان کردن یک ورق آلومینیم یا بالونی پر از گاز هلیم در نزدیکی محلی که خفاش لانه کرده، موفق می شوند او را وادار به ترک لانه اش کنند. چنین کارهایی ممکن است خفاش را از انتخاب مسیرش برای یافتن لانه در آن مکان منصرف کند.

چگونه می توانیم خفاش را از خانه مان درو نگه داریم؟ چه کار هایی موثر است؟ ابزار و وسایلی که باعث دفع خفاش ها می شوند، معمولا موثر نیستند. یک شرکت تولیدی در شیکاگو به دلیل ادعاهای بی اساسش در ارتباط با دفع خفاش ها توسط یک دستگاه ماوراء صوت، مبلغ 45000 دلار توسط EPA جریمه شد. حقیقت امر این بود که این دستگاههای ماوراء صوت وقتی توسط متخصصان آزمایش شد، در برخی موارد حتی خفاش را به سمت مکان مورد نظر جذب می کرد.

استفاده از گلوله‌های نفتالین موثر نیست، زیرا خیلی سریع تبخیر می شوند و به طور مداوم باید جایگزین شوند. به علاوه مسموم کننده‌های شیمیایی هیچگاه نباید برای مشکل دور نگه داشتن خفاش ها استفاده شوند. در واقع استفاده از مواد شیمیایی به جز در مواقعی که نیاز جدی احساس شود، خلاف قانون است. در حال حاضر هیچ ماده شیمیایی یا مسموم کننده مجازو تایید شده از نظر قانونی برای مقابله با خفاش ها وجود ندارد.

مسموم و زهرآلود کردن خفاش ها نه تنها کاری غیرقانونی است، بلکه می تواند باعث به خطر افتادن سلامت صاحبخانه ها و ایجاد مسئولیت برای آنها باشد. در چنین مواردی خفاش های زهرآلود در داخل دیوارها و سقف ها می میرند و بوی تعفن و باکتری تولید می کنند. به علاوه جسد خفاش ممکن است داخل یا بیرون از ساختمان روی زمین بیفتد، که در این صورت احتمال اینکه با بچه ها یا حیوانات خانگی تماس پیدا کند، خیلی بیشتر خواهد شد.

تله گذاشتن نیز پیشنهاد نمی‌شود، این کار فقط خفاش ها را به داخل خانه می کشاند. به علاوه تله گذاشتن برای چنین حیواناتی عملی غیر انسانی است. تله ها جایی قرار می گیرند که راه خروجی لانه را مسدود کنند، در شب که خفاش ها برای یافتن حشرات بیرون می آیند، خیلی سریع تله پر از خفاش خواهد شد. کافی است یک خفاش به دام بیفتد، در ادامه همه خفاش های دیگر هم زندانی می شوند و راه فرار ندارند، در نتیجه اولین خفاش که بخواهد قبل از همه بیرون بیاید، زیر هجوم بقیه خفاش ها برای بیرون رفتن له می شود. خفاش های به دام افتاده در همان محل مورد نظر که مسکونی یا تجاری است می میرند و از بین می روند و به این ترتیب نیز احتمال تماس آنها با انسان ها خیلی بیشتر خواهد بود.

پس برای بیرون کردن آنها چکار کنیم؟ تنها روش سالم و مناسبی که برای بیرون کردن خفاش ها از ساختمان ها وجود دارد، جلوگیری از ورود خفاش هاست. به این روش که با استفاده از یک توری پلاستیکی، دریچه‌ای بسازیم که به یک طرف باز می شود و عملا به خفاش ها اجازه خارج شدن از لانه و ترک آن را می دهد، اما از داخل شدن مجدد آنها جلوگیری می کند.

[ویرایش]

منابع

• وبگاه سیمرغ (برداشت آزاد)
• دانشنامه رشد. (برداشت آزاد)

گرفته شده از «http://fa.wikipedia.org/wiki/خفاش»

 

خفاش

خُفاش یا شبکور تنها پستاندارانی است که بال دارد و قادر به پرواز است. خفاش از راسته Chiroptera است و این نام به معنی "دست های بال مانند" است. بال های خفاش با بال های بقیه پرندگان متفاوت است و به گونه دیگری ساخته شده، اما در عوض پوست بالهای خفاش جنسی شبیه چرم دارد و دارای خاصیت ارتجاعی است که باعث می شود بالهایش در طول استخوان هایی که دست ها و انگشتان خفاش را حرکت می دهند کشیده شود. به شکل مقابل نگاه کنید و ببینید که چگونه بال ها مرتب و ماهرانه اطراف بدن خفاش پیچیده شده اند.

دو گروه خفاش وجود دارد. گروه بزرگتر، خفاشهای حشره خوار، شبها غذای خود را شکار می کنند. گروه دوم خفاشهای میوه خوار هستند که برای پیدا کردن میوه و شیره درختانی که از آنها استفاده می کنند، بینایی و بویایی خود را به کار می برد. خفاشهای میوه خوار اول صبح و تنگ غروب از میوه ها تغذیه می کنند. خفاشها جانوران اجتماعی هستند. آنها به طور گروهی و در گروه‌های بزرگ در غارها یا روی درختان، شب را بیتوته می کنند. خفاشها تنها پستاندارانی هستند که قادرند پرواز کنند.

کوچکترین خفاش و یکی از کوچکترین پستانداران، خفاش پوزه‌خوکی کیتی تایلند می باشد. طول قد این خفاش 5/2 سانت (1 اینچ) است که مساوی قد زنبوراست و وزن این خفاش 2 گرم (100/ اونس) می باشد.

خفاشهای که در شب پرواز می کنند، مسیر و محل دقیق طعمه خود را بوسلیه فرستادن امواج صوتی و دریافت بازتاب آن، پیدا می کنند. سیستم ردیابی که در کشتیها برای پیدا کردن محل زیر دریایی دشمن به کار می رود،شبیه به ردیابی خفاش است. خفاشها امواج صوتی در مسیر خود به چیزی برخورد می کند به سمت فرستنده امواج (خفاش) بازمی گردد و در آن موقع خفاش می تواند یک تصویر صوتی از مانع روبرو و محیط اطراف خود رسم کندو محیط اطراف را به خوبی ببیند. با استفاده از سیستم فوق خفاشها می توانند اجسام متحرک مثل حشرات و اجسام بی حرکت مثل درخت را تشخیص دهد.

گونه‌ها

در حدود 1000 گونه از خفاشها وجود دارد. خفاشها در تمام نقاط جهان به استثناء قطبهای جنوب و شمال، یافت می شوند این دو گونه اختلاف و تنوع بین انواع خفاشها را نشان می دهند.

نمونه:

• خفاش دابنتن
• خفاش میوه‌خوار مصری
• خفاش خون‌آشام

 

مسیریابی خفاش‌ها

تقریبا هیچ چیز نمی‌تواند از دید خفاشها فرار کند. گوشهای بزرگ آنها می تواند علایمی را که منعکس می شود بخوبی جذب کند. خفاشها حتی می توانند اشیایی را که به نازکی مو هستند، تشخیص دهند. فناوری هیچ هواپیمای بی سرو صدایی نمی‌تواند به پیچیدگی خفاشها باشد.

آنها شبها سریع و آهسته پایین می آیند، با چشمانشان حشرات خوابیده را در جای خود پیدا می‌کنند و با گوشهای بزرگشان می توانند حتی صدای بهم خوردن آرواره‌های یک لارو پروانه را بشنوند.

این حیوانات در تاریکترین شبها حواس خود را فعال می کنند. صدای خفاش از طریق بینی با بسامد بالا و شدت کم توسط انقباض ماهیچه‌های حلق ایجاد می شود. بعد از این که امواج صدا با صید برخورد کرد، بازتاب پیدا می کند. این بازتابش توسط گوشهای خفاش گرفته می شود. تنها در امریکای شمالی 44 نوع خفاش وجود دارد که بسیاری از جانورشناسان تاکید بر منفعت این پستانداران از زندگی بشر دارند، زیرا آنها به مقدار زیادی از حشرات موذی تغذیه می کنند، حشراتی که هر سال میلیاردها دلار به کشاورزان و جنگلبانان ضرر می رسانند.

خفاشها همچنین در گرده‌افشانی گیاهان شرکت می‌کنند و باعث پخش و انتشار بذرها می شوند. بخصوص این نقش مهم آنها در جنگلهای بارانی بین گیاهان گوناگون وحشی مانند موز، انبه، بادام هندی، خرما و انجیر کاملا مشهود است.

یک نوع کاکتوس که مکزیکی ها از آن نوشابه تهیه می کنند، به طور طبیعی تنها یک بذر از 3000 بذر خود را آزاد می کند و اگر نقش مهم خفاشها در این میان نبود، این گونه گیاهی به سمت انقراض پیش می رفت.

فضولات دفع شده از خفاشها نیز در تنظیم زیستبوم (اکوسیستم) نقش بسیار مهمی دارند؛ چون این مواد شامل باکتری هایی هستند که می توانند مواد سمی را از زباله ها و شوینده‌ها جدا کنند.

از جنبه پزشکی هم می توان گفت ؛ خفاشها خیلی دقیق خود را تمیز می‌کنند و یکی از تمیزترین حیوانات بوده و در برابر بیماریهای گوناگون پایدار هستند. ضمن این که پادزیست تولید می‌کنند و از مواد ضدانعقاد خون که در بزاق گونه‌های خون آشام وجود دارد، می توان برای درمان بیماری های قلبی استفاده کرد. یک جانورشناس امریکایی در سال 1968 پژوهش و بررسی خود را روی خفاشها آغاز کرد و کوشید باور مردم را نسبت به خفاشها تغییر دهد.

به پای هزاران خفاش بند مخصوص زد و مهاجرت آنها را بررسی کرد. کشاورزان امریکایی بتازگی متوجه مفیدبودن خفاشها در نزدیکی مزرعه خودشان شده اند. هر خفاش به تنهایی می تواند 600 پشه را در یک ساعت شکار کند و گروه‌های بزرگ این جاندار قادر هستند تا میلیونها حشره را در طول شبانه روز بخورند. این حشرات شامل تعداد بیشماری از سوسک ها، پروانه ها و موریانه ها می شوند که زیان‌های هنگفتی به اقتصاد هر کشور می زنند و به علاوه پشه‌های موجود در منازل را نیز از بین می برند. یک دسته 150 تایی خفاش بزرگ قهوه‌ای می توانند سوسک های خیار را در طول تابستان در سطح کشتزار از بین ببرند و در نتیجه از رشد 18 میلیون لاروی که به ریشه ها صدمه می زنند جلوگیری کنند.

این آفت به تنهایی یک میلیارد دلار در سال به کشاورزان امریکایی خسارت می زند. باتاسیس بی.سی.آی «حفاظت بین المللی از خفاشها» و اعلام منافع آنها از سال 1982 تصورات مردم نسبت به خفاشها تغییر کرده و بهبود یافته است. بسیاری از افسانه ها در مورد کور بودن خفاشها و یا هار و دیوانه بودن آنها اغراق آمیز هستند.

آنها تنها برای دفاع از خود ممکن است مانند هر حیوان وحشی دیگری گاز بگیرند و این حیوان را فقط افراد خیلی ماهر می توانند صید کنند و از آنجا که آگاهی پژوهشگران درباره خفاشها زیاد شده و طبیعت استفاده زیادی از آنها می برد، این امر باعث حفاظت از آنها شده است.

امروزه مردم امریکا گونه‌های مختلفی از گونه‌های خفاشها را در غارها و معادن متروکه نگهداری می کنند. خفاشها بسیار حساس هستند و با کوچکترین اذیت و آزاری از بین می روند. بیشتر خفاشها غارها را برای خواب زمستانی خود از شهریور تا اردیبهشت انتخاب می کنند.

بسیاری از آنها بچه‌های خود را در طول تابستان در همین مکانها بزرگ می کنند. تولیدمثل خفاشها در مقایسه با پستانداران کوچک دیگر بسیار کمتر است، بیشتر ماده ها فقط یک بار در سال یک بچه به دنیا می آورند.

در زمستان حتی کاوشگران بی آزار هم باعث بیدار شدن آنها از خواب زمستانی می شوند و هر دفعه که آنها از خواب بیدار شوند چربی ذخیره شده در عرض 2 ماه خود را از دست می دهند.

بنابراین ممکن است تا بهار دوام نیاورند. هنگام شیر دادن، مادرها و نوزادان دور هم جمع می شوند و با تشکیل گروه بزرگی، هوای غار را با حرارت بدنشان گرم می کنند. متاسفانه فضای حیاتی خفاشها کاهش پیدا کرده است و آنها مجبور شده‌اند از پناهگاه طبیعی خود به فضاهای مصنوعی دیگر رانده شوند.

در حدود 10 درصد معادن موجود در غرب امریکا گروههای مهم خفاشها زندگی می‌کنند و برای معادنی که در شمال و شرق این کشور هستند این مقادیر به مراتب بیشتر است. حفاظت از خفاشها اغلب ساده تر و کم خرج تر از حفاظت از دیگر حیوانات است. خفاشها نیاز به توجه خاص دارند که البته تامین این نیاز آنها خیلی سخت است، طبق مطالعات انجام شده توسط دانشگاه شیکاگو، دولت حدود 5میلیون دلار برای حفاظت از یک پلنگ در فلوریدا، 184 هزار دلار برای خرس و بیشتر از 1/5 میلیون دلار برای کرکس کالیفرنیایی خرج می کند و این در حالی است که در مورد خفاش خاکستری که در حال انقراض است این بودجه کمتر از 3دلار بوده است. اما با توجه به ارزش بومشناختی و اقتصادی این پستاندار، منبع سرمایه گذاری خوبی برای امور کشاورزی خواهد بود. مردم شهر 13000 نفری آستین تگزاس که در دهه گذشته از خفاشها ترس داشتند اکنون از اعضای پروپا قرص انجمن بی.سی.آی شده‌اند و بتازگی غار براکن که در فاصله 60مایلی این شهر است را خریداری کرده‌اند تا بتوانند از 20 میلیون خفاش دم آزاد مکزیک که بزرگترین کلونی خفاشها هستند، محافظت کنند.

این خفاشها 250 تن حشره را در هر شب می خورند. ضمنا کشاورزان با ساختن آشیانه خفاش در کشتزارها توانسته‌اند احتیاج خود را نسبت به حشره کش ها کم کنند. زمانی محصولات ذرت توسط کرمهای ذرت آفت زده می شدند که حدود یک الی 4 لارو پروانه در هر خوشه بود؛ اما در چند سال اخیر وجود کلونی های خفاشها آفت در کشتزارهای ذرت را بسیار کم کرده است.

این کلونی ها یکی از عوامل مهم جذب گردشگر در این منطقه به شمار می آید. پرواز گروه گروه خفاشها در تاریکی مایه شادی مردم که در رستوران ها جمع شده و منتظر تماشای پرواز خفاشها هستند می شود.

گروه‌های پژوهشی ویژه‌ای هم وجود دارند تا به وسیله دستگاه‌های مختلف بتوانند صدا و امواج خفاشها را دریافت کنند. وقتی این دستگاه ها علامت می دهند، تماشاچیان با دقت به آسمان نگاه می کنند، چون می دانند خفاشها به پرواز درآمده اند.

 

[ویرایش]

تولید مثل و زیستگاه

همانند بقیه پستانداران، خفاش ها نیز دندان و مو دارند و برای ادامه زندگی نسل شان بچه می زایند. هنگامی که یک خفاش ماده آماده به دنیا آوردن نوزاد است، موقعیت و حالت قرار گرفتنش را طوری تنظیم می کندکه بتواند به طور عمودی از سرش آویزان بماند، به این منظور که درست در لحظه تولد، بچه اش را با دم خود بگیرد.

بچه خفاش توسط مادرش برای مدتی طولانی پرستاری و مراقبت می شود. خفاش های مادر، بچه هایشان را نزدیک خود نگه می دارند و برای گرم نگه داشتن و حفاظت از بچه هایشان بالهای خود را به دور آنها می پیچند.

در شب، یک نوزاد خفاش، برای یافتن غذا به موهای تن مادرش می چسبد و همراه او می رود. وقتی که وزن بچه خفاش سنگین شود، مادر به تنهایی برای یافتن غذا می رود و آنرا را برای بچه به لانه می آورد. این روش ادامه پیدا می کند تا زمانی که خفاش جوان چهار هفته از تولدش بگذرد و خودش بتواند شروع به شکار کند و به همراه مادر برای یافتن غذا به بیرون از محل زندگی بروند.

خفاش ها در آب و هوای سرد ممکن است در بهار و پاییز کوچ کنند، سرپناهی را در غارها پیدا کرده و به خواب زمستانی بروند. در پاییز، وزن خفاش ها زیاد می شود و لایه‌ای از چربی به بدنشان اضافه می شود. اگر خفاشی قبل از رسیدن بهار و گرم شدن هوا از خواب زمستانی بیدار شود، به احتمال خیلی زیاد از گرسنگی خواهد مرد. می دانید چرا ؟

به این دلیل که سوخت و ساز بدن خفاش ها به گونه ایست که وقتی بیدار هستند بسیار سریع ذخیره غذایی شان مصرف شده و به پایان می رسد.

[ویرایش]

تغذیه

75% از خفاش ها از حشرات و بی مهرگان دیگر تغذیه می کنند. تعداد پشه ها و دیگر حشراتی که روزانه خفاش ها می خورند باور نکردنی است. یک خفاش می تواند هر شب بین 1000 تا 3000 حشره را بخورد!

در نواحی گرمسیری، تنها تعداد کمی از خفاش ها موفق به خوردن قورباغه، ماهی یا پرنده‌ای کوچک به عنوان غذا می شوند. بقیه خفاش ها شهد گلها را می نوشند، گرده گلها را می خورند و یا از میوه ها تغذیه می کنند. در نواحی گرم و مرطوب مرکزی و جنوبی آمریکا، نوعی خفاش خون آشام منفور وجود دارد که از خون پستانداران و پرندگان تغذیه می کند. اما فراموش نکنید، فقط یک نوع از خفاش ها این گونه هستند.

خفاش ها عملا حیوانات بی آزار و کمرویی هستند. تا جایی که دانشمندی رفتار خفاش ها را به "موش های بزرگ بالدار" تشبیه کرده است.

اصولآ پرندگان بعد از پرواز در جایی فرود می آیند، در حالیکه خفاش ها به جایی آویزان می شوند. هنگام استراحت پرندگان بالهایشان را جمع می کنند، اما خفاش ها بالهایشان را به دور بدنشان می پیچند.

[ویرایش]

خفاش و انسان

اگر چه خفاش ها موجودات بسیار سودمندی هستند و وجودشان به حفظ تعادل اکوسیستم کمک می کند، در بسیاری از مواقع خفاش ها باعث بروز مشکلات و آزار و اذیت صاحبان منازل و مشاغل می شوند. خفاش های مهاجر و کوچ نشین که به ناچار در مکان های استقرار انسان ها زندگی می کنند، به دلیل سر و صدای زیاد و گاهی بوی نامطبوع و فضولات برای انسان مزاحمت ایجاد می کنند. هرچند که خفاش ها نه تنها خسارت مالی بوجود نمی‌آورند، بلکه سیم ها و چوب ها را مانند موشها نیز نمی‌جوند.

اگر خفاشی را در بیرون و یا داخل محل زندگی تان پیدا کردید که احتیاج به کمک داشت می توانید اطلاعات لازم در این زمینه را از منابع موجود در سایت های مختلف دریافت نمایید.

چرا خفاش ها اماکن استقرار انسان ها را برای زندگی برمی گزینند ؟ توسعه و افزایش مکان های زندگی انسان باعث شده که خفاش ها برای زندگی جای دیگری نداشته باشند و به طور متناوب ناچار به یافتن مکان هایی برای لانه کردن و بزرگ کردن بچه هایشان هستند. پشت بام های خالی، اتاق های زیر شیروانی، ساختمان های متروکه و انبارها، همه مکان هایی گرم و امن برای زندگی و پنهان شدن خفاش ها می باشند.

متاسفانه رسانه‌های خبری، گاه و بیگاه به بیان داستان های مهیبی از پیدا شدن خفاش ها در ساختمان ها و خطرات و پیامدهای ناشی از آن می پردازند که در این مورد رسانه ها مقصرند. به علاوه برخی شرکت های کنترل کننده بلایای نابیوسیده (غیرمترقبه) و نیز شرکت هایی که به منظور به دام انداختن حیوانات تله گذاری می کنند، ترس مردم از خفاش ها را دستمایه کار خود قرار می دهند و هزینه‌های گزافی را برای بیرون کردن و یا کشتن غیرقانونی خفاش های مهاجر از منازل افراد وحشت زده، دریافت می کنند.

چگونه می توانیم از لانه کردن خفاش ها در زیر طاق‌نمای ایوان خانه مان جلوگیری کنیم؟ بعضی اوقات خفاش ها به دنبال لانه‌ای موقت در زیر برآمدگی های ایوان خانه ها هستند. این خفاش ها به انسان حمله نمی‌کنند. آنها فقط برای مدت زمانی کوتاه به دنبال یک پناهگاه امن هستند. اگر کاری به کارشان نداشته باشیم، تا وقتی هوا سرد است بدون هیچگونه آزاری برای خودشان زندگی می کنند. هر چند برخی افراد با آویزان کردن یک ورق آلومینیم یا بالونی پر از گاز هلیم در نزدیکی محلی که خفاش لانه کرده، موفق می شوند او را وادار به ترک لانه اش کنند. چنین کارهایی ممکن است خفاش را از انتخاب مسیرش برای یافتن لانه در آن مکان منصرف کند.

چگونه می توانیم خفاش را از خانه مان درو نگه داریم؟ چه کار هایی موثر است؟ ابزار و وسایلی که باعث دفع خفاش ها می شوند، معمولا موثر نیستند. یک شرکت تولیدی در شیکاگو به دلیل ادعاهای بی اساسش در ارتباط با دفع خفاش ها توسط یک دستگاه ماوراء صوت، مبلغ 45000 دلار توسط EPA جریمه شد. حقیقت امر این بود که این دستگاههای ماوراء صوت وقتی توسط متخصصان آزمایش شد، در برخی موارد حتی خفاش را به سمت مکان مورد نظر جذب می کرد.

استفاده از گلوله‌های نفتالین موثر نیست، زیرا خیلی سریع تبخیر می شوند و به طور مداوم باید جایگزین شوند. به علاوه مسموم کننده‌های شیمیایی هیچگاه نباید برای مشکل دور نگه داشتن خفاش ها استفاده شوند. در واقع استفاده از مواد شیمیایی به جز در مواقعی که نیاز جدی احساس شود، خلاف قانون است. در حال حاضر هیچ ماده شیمیایی یا مسموم کننده مجازو تایید شده از نظر قانونی برای مقابله با خفاش ها وجود ندارد.

مسموم و زهرآلود کردن خفاش ها نه تنها کاری غیرقانونی است، بلکه می تواند باعث به خطر افتادن سلامت صاحبخانه ها و ایجاد مسئولیت برای آنها باشد. در چنین مواردی خفاش های زهرآلود در داخل دیوارها و سقف ها می میرند و بوی تعفن و باکتری تولید می کنند. به علاوه جسد خفاش ممکن است داخل یا بیرون از ساختمان روی زمین بیفتد، که در این صورت احتمال اینکه با بچه ها یا حیوانات خانگی تماس پیدا کند، خیلی بیشتر خواهد شد.

تله گذاشتن نیز پیشنهاد نمی‌شود، این کار فقط خفاش ها را به داخل خانه می کشاند. به علاوه تله گذاشتن برای چنین حیواناتی عملی غیر انسانی است. تله ها جایی قرار می گیرند که راه خروجی لانه را مسدود کنند، در شب که خفاش ها برای یافتن حشرات بیرون می آیند، خیلی سریع تله پر از خفاش خواهد شد. کافی است یک خفاش به دام بیفتد، در ادامه همه خفاش های دیگر هم زندانی می شوند و راه فرار ندارند، در نتیجه اولین خفاش که بخواهد قبل از همه بیرون بیاید، زیر هجوم بقیه خفاش ها برای بیرون رفتن له می شود. خفاش های به دام افتاده در همان محل مورد نظر که مسکونی یا تجاری است می میرند و از بین می روند و به این ترتیب نیز احتمال تماس آنها با انسان ها خیلی بیشتر خواهد بود.

پس برای بیرون کردن آنها چکار کنیم؟ تنها روش سالم و مناسبی که برای بیرون کردن خفاش ها از ساختمان ها وجود دارد، جلوگیری از ورود خفاش هاست. به این روش که با استفاده از یک توری پلاستیکی، دریچه‌ای بسازیم که به یک طرف باز می شود و عملا به خفاش ها اجازه خارج شدن از لانه و ترک آن را می دهد، اما از داخل شدن مجدد آنها جلوگیری می کند.

[ویرایش]

منابع

• وبگاه سیمرغ (برداشت آزاد)
• دانشنامه رشد. (برداشت آزاد)

گرفته شده از «http://fa.wikipedia.org/wiki/خفاش»