مرکز دانلود خلاصه کتاب و جزوات دانشگاهی

كليات

سيلو:

سيلو كردن عملي است كه به وسيله آن برخي از غذاهاي دام در محلي محفوظ و حتي المقدور بدون هوا تحت تخمير قرار گرفته و نگهداري مي شود. اين محل ها سيلو ناميده مي شود. (سيلو كلمه اي است اسپانيائي و به معني انبار و يا زير زمين مي باشد) و مواد سيلو شده را غذاي تخمير شده، غذاي ترش و يا سيلو مي نامند.

ارزش غذائي علوفه سيلو شده نسبتاً خوب و اتلاف غذائي آن نسبت به ساير روش هاي نگهداري كمتر و در نتيجه مي توان بدينوسيله غذاي آبدار و ارزان قيمتي در اختيار دام قرار داد.

مزاياي نگهداري غذاي دام به روش سيلو كردن:

1- وابسته نبودن به و هوا و تغييرات جوي. يعني در هر شرايطي مي توان علوفه را سيلو نمود.

2- مقدار اتلاف در روش سيلو كردن كمتر از روش خشك كردن است. اتلاف در روش سيلو 15 درصد و در خشك كردن بيش از 20 درصد مي باشد.

3- از لحاظ ساعات كار، روش سيلو كردن كار كمتري مي طلبد.

4-احتياج به ماشين آلات در روش سيلو كردن كمتر است.

5-نگهداري آن بعد از سيلو كردن تا سال ها امكان پذير است.

6- به ازاء يك پوند ماده خشك موجود در اين علوفه ها، روش سيلو نمودن به فضاي كمتري جا احتياج دارد و يك متر مكعب سيلو حدود 3 برابر بيشتر از يك متر مكعب علوفه خشك داراي ماده خشك غذائي است.

7-امكان آتش سوزي در اين روش وجود ندارد. در حالي كه در روش خشك امكان آن زياد است.

8-در اين روش علوفه را مي توان زودتر برداشت كرد.

9-علف هاي هرز و تخم آنها در روش سيلو كردن از بين مي رود.

10-در اين روش مي توان در طول زمستان علوفه آبدار و شاداب در اختيار دام گذاشت.

11-علوفه سيلو شده اشتها آور بوده و تا حدودي داراي خاصيت نرم كنندگي دستگاه گوارش مي باشد.

12-روش سيلو كردن بهترين روش نگهداري مواد فرعي كارخانجات است.

13-مزاياي علوفه مرتع سيلو شده نسبت به روش چراي مستقيم:

الف)- اين روش به حصار كشي احتياج دارد.

ب)- يك سوم بيشتر از روش چراي مستقيم مي توان علوفه برداشت كرد.

ج)- در روش سيلو كردن مي توان علوفه را در بهترين موقع از رشد گياه برداشت و سيلو نمود.

د)- كيفيت علوفه سيلو شده يكنواخت تر مي باشد.

ه‍)- علوفه سيلو شده كمتر موجب نفخ مي گردد.

ي)- مي توان دام را در آغل با علوفه سيلو شده تغذيه نمود.

چه نوع گياهاني را مي توان سيلو نمود:

تقريباً همه گياهان سبز را مي توان سيلو نمود. ولي بايد توجه داشت كه چون خواص ظاهري، خواص شيميائي و فيزيكي گياهان متفاوت است، خاصيت تخمير شدن آنها نيز متفاوت مي باشد. بنابراين روش سيلو كردن براي تمام مواد يكسان نيست. مهم ترين گياهاني را كه مي توان سيلو نمود، به قرار زير مي باشد:

1.گياهاني كه مخصوص تهيه سيلو كشت مي شوند (علف هاي مختلف، ذرت، سيب زميني، ذرت خوشه اي، چغندر علوفه اي، يونجه، شبدر، اسپرس و غيره).

2.مازاد گياهان مزرعه (مازاد سيب زميني خوراكي، برگ چغندر قند، ساقه و برگ ذرت دانه اي و غيره).

3. علف هاي سبز تازه كه به علت شرايط جوي مانند باران و برف و يخبندان امكان خشك كردن آنها وجود ندارد (مازاد علف هاي مرتعي، يونجه، شبدر و غيره).

4.گياهاني كه بين دو كشت اصلي و يا به صورت تناوب در زمين كاشته مي شوند (مخصوصاً بغولات و علف هاي مختلف كه بعد از برداشت جو و گندم تا كشت مجدد پائيز كشت مي شوند).

5. باقيمانده كلم ها و سبزي ها، برگ هويج و كاهو و غيره كه داراي مواد غذائي زياد بوده و به راحتي نيز سيلو مي شوند.

تخمير چيست:

اصول تخمير: fermenation

همانطور كه گفته شده براي سيلو كردن علوفه را به صورت تازه يا پژمرده براي تخمير و ترش شدن در محلي به نام سيلو انبار مي نمايد. اين محل بايد حتي المقدور در مقابل ورود هوا و خروج گازها محافظت شده باشد. عمل تخمير يا ترش شدن باعث پايداري علوفه و جلوگيري از فساد علوفه مي شود.

ترش شدن يا خمير طبيعي مواد سيلو شده به وسيله اعمال حياتي موجودات ذره بيني كه همراه علوفه داخل سيلو مي شوند، انجام مي گيرد كه مهم ترين اين موجودات باكتري هاي لاكتيك مي باشند.

تخمير مصنوعي يا ترش كردن مصنوعي علوفه با اضافه كردن اسيدهاي معدني يا آلي صورت مي گيرد كه در نتيجه اين عمل PH محيط پائين آمده و اعمال موجودات ذره بيني داخل سيلو يا به كلي قطع مي شود و يا از آنها به مقدار زيادي كاسته مي شود.

محيط فاقد هوا و اسيديته داخل سيلو مانع فعاليت موجودات ذره بيني ديگر كه باعث فساد پروتئين ها و اسيدهاي آمينه مي گردند مانند با سيل هاي بوتيريك، كپك ها و قارچها و غيره مي شوند.

از طرف ديگر اسيدي بودن محيط باعث كاهش عمل آنزيم هاي گياهي (آنزيم هاي تنفسي و پروتئوليزها) مي گردد. بنابراين براي توليد سيلوي خوب ومرغوب علاوه بر شرايط مربوط به نوع علوفه، قبلاً بايد سه شرط مهم و اصلي زير نيز رعايت شود:

1.خارج كردن هواي سيلو:

براي اين كار بايستي در ضمن پر كردن سيلو، مرتباً علوفه را با وسائل مختلف مكانيزم تحت فشار قرار داد. هر چه هواي داخل سيلو به خوبي تخليه شود و در ضمن فضاي داخل سيلو نيز حداكثر بهره برداري بعمل آيد، بهتر است علوفه را به قطعات يك سانتيمتري خرد كرده و آنگاه در سيلو بريزيم، اين عمل سبب فعاليت بيشتر باكتريهاي مفيد توليد كننده اسيد لاكتيك مي گردد.

2.جلوگيري از ورود هوا و خروج گاز:

اكسيژن هوا روي كيفيت سيلو اثر نامساعد دارد و اگر مقدار آن در سيلو به حداقل تقليل يابد و از ورود مجدد آن نيز جلوگيري شود، به تدريج تنفس گياهي نيز قطع شده و به طور غير مستقيم درجه حرارت سيلو (در نتيجه تنفس گياهي) در حد مناسبي ثابت مي ماند. بدين ترتيب باسيل هاي توليد كننده اسيد لاكتيك در اين محيط مناسب شروع به فعاليت كرده و به طور غير مستقيم باعث جلوگيري از فعاليت ساير ميكروب هاي غير مفيد و فاسد كننده مي شوند.

 

3.پائين آوردن هر چه سريع تر PH محيط سيلو:

PH كم محيط باعث مختل و يا كم شدن اعمال ميكروارگانيسم ها بخصوص ميكروارگانيسم هاي قليادوست (بازوفيل) كه اغلب مضر مي باشند، مي شود. PH مناسب بستگي تمام با درصد مواد خشك نوع علوفه دارد. هر چه درصد مواد خشك علوفه بيشتر باشد، حد متوسط PH نيز بالاتر خواهد بود. يعني ترشي محيط كمتر مي شود. و هر چه محيط سريع تر اسيدي شود (در سيلوهاي آبدار و مرطوب كمتر از 4) تا حد زيادي از اتلاف پروتئين به وسيله آنزيم هاي گياهي (بخصوص در مورد گياهان جوان و پر برگ) جلوگيري مي شود.

تغيير PH در درجه اول مربوط به لاكتوباسيل ها و سپس مربوط به باكتري هاي توليد كننده اسيد استيك و اسيد بوتيريك مي باشد و چون در سيلو تخميرهاي استيك و بخصوص بوتيريك مورد نظر نمي باشد، بنابراين هر چه تخمير لاكتيك در يك سيلو بيشتر باشد، آن سيلو مرغوب تر و با ارزش تر خواهد بود.

البته در تخميرهاي طبيعي (بسته به نوع علوفه و روش كار) هميشه مقداري اسيد استيك و اسيد بوتيريك وجود دارد. ولي هر چه اين مقدار كمتر باشد، ارزش سيلو بيشتر خواهد بود. از طرف ديگر در تخمير لاكتيك از يك مولكول گلوكز، دو مولكول اسيد لاكتيك ايجاد مي شود. در حالي كه در تخمير بوتيريك از دو مولكول گلوكز، يك مولكول اسيد بوتيريك ايجاد ميشود و بنابراين اتلاف انرژي خيلي بيشتر است و اتلاف پروتئين نيز در روش بوتيريك وجود خواهد داشت.

چنانچه مقدار اسيد بوتيريك زياد باشد، ديگر حيوان ميل به خوردن سيلو نخواهد داشت. همانطور كه مي دانيم اسيد بوتيريك در شكمبه حيوانات نشخوار كننده نيز ايجاد مي شود. بنابراين وجود آن تا حدي لازم و ضروري مي باشد. ولي چنانچه درصد آن از حد معيني تجاوز كند، اختلالاتي مانند كتوز در حيوان بوجود خواهد آمد (كتوز عارضه اي است كه در اثر كاهش منابع انرژي در بدن دام، چربي به طور ناقص سوخته و استون آزاد مي شود و بوي استون در هواي بازدم حيوان به مشام مي رسد).

براي توليد اسيد لاكتيك بايد در درجه اول باكتري هاي توليد كننده آن در سيلو موجود باشد تا بتواند در شرايط مناسب رشد و نمو نمايد. اين ميكروارگانيسم ها در روي برگ و ساقه گياهان سبز و بخصوص گياهان قنددار به اندازه كافي وجود دارند و بايد فقط شرايط مناسب رشد، نمو و تكثير آنها را فراهم كرد كه اين شرايط عبارتند از:

الف)- شرايط شيميائي:

موجود بودن مقدار كافي منوو دي ساكاريدها يا قندهاي تخمير شونده و وجود PH مناسب

ب)- شرايط فيزيكي:

رطوبت كم، ماده خشك زياد و خرد شدن علوفه

ج)- شرايط مكانيكي:

محافظت سيلو از ورود هوا و خروج گاز و وجود فشار كافي در سيلو

الف)- شرايط شيميائي:

محيط سيلو با خواص شيميائي گياه و مقدار مواد تامپوني (Buffer) بستگي دارد همانطور كه مي دانيم مواد تامپوني در محيط قليائي نقش اسيدي و در محيط اسيدي نقش قليائي بازي مي كنند. و هر چه مقدار پروتئين گياه بيشتر باشد، درصد مواد تامپوني كه تجزيه آنها ايجاد مي شود، بالا مي رود. در نتيجه بايد مقدار بيشتري اسيد لاكتيك ايجاد شود تا محيط سيلو اسيدي شود.

بررسي هاي انجام شده توسط دانشمندان نشان مي دهد كه بين مواد تامپوني و قندهاي ساده گياهان علوفه اي رابطه اي وجود دارد. جدول شماره1 رابطه فوق را در بعضي گياهان علوفه اي نشان مي دهد.

جول شماره 1- رابطه موجود بين مواد تامپوني و قندهاي ساده گياهان

درصد و مقدار مواد در ماده خشك	ذرت	چاودار علوفه اي	شبدر قرمز	يونجه
درصد مقدار قند ساده در ماده خشك	5/28	5/1	3/9	6/5
مقدار مواد تامپوني در 100 گرم ماده خشك	40	65	76	90

 

همانطور كه ديده مي شود مقدارمواد تامپوني ذرت از يونجه كمتر و مقدار قند ساده آن بيشتر است. به همين دليل خمير مناسب در سيلوي ذرت ساده تر از سيلوي يونجه انجام مي گيرد. همچنين ثابت شده است كه اگر مقدار قندهاي ساده از حد معيني تجاوز كند (به ويژه گياهاني چون ذرت، سيب زميني و چغندر)، ناپايداري سيلو افزايش پيدا مي نمايد و ارزش غذائي كم شده و حيوان به خوردن آن تمايلي نشان نمي دهد.

ب)-خواص فيزيكي و مكانيكي:

با اضافه شدن مقدار ماده خشك، مقدار قند گياه نيز افزايش مي يابد و در نتيجه فشار اسمزي آن بالا مي رود. باكتري هاي بوتيريك و پروتئوليتيك به ازدياد فشار اسمزي خيلي حساس تر از باكتري هاي مولد اسيد لاكتيك هستند. بنابراين بالا رفتن فشار اسمزي مانع فعاليت باكتري هاي مضر فوق الذكر مي شود. يعني در حقيقت بالا رفتن فشار اسمزي و كم شدن PH مكمل يكديگر هستند و به همين دليل گياهان را قبل از سيلو كردن پژمرده مي كنند كه پژمرده كردن نيز خود باعث كاهش مقداري از انرژي گياه بر اثر تنفس سلولي مي شود كه اين اتلاف حدود 1 تا 2 درصد ماده خشك در روز است كه البته از طرفي اتلاف شيره گياهي در داخل سيلو نيز كمتر مي شود و حيوانات با خوردن سيلو، ماده خشك بيشتري مصرف مي كنند و از فضاي داخل سيلو استفاده بيشتري بعمل مي آيد.

با اينكه رسانيدن ماده خشك به حداقل 25 درصد روي گياهان برگدار داراي مزاياي زيادي است، ولي در گياهاني كه مقدار سلولز آنها زياد است، باعث كپك زدگي مي شود. در اين حالت توصيه مي گردد كه حتي المقدور علف را ريز كرده و فشار زيادي به آن وارد نمايند و در پوشاندن آن دقت كنند.

كه البته مقداري از ويتامين A در اثر پژمرده كردن از بين مي رود كه جبران آن امكانپذير نيست. به طور خلاصه مي توان گفت كه سيلوي با ماده خشك زياد داراي PH بالا هم هستند و سيلوي داراي ماده خشك كم داراي PH پائين، ولي حداقل ميزان ماده خشك براي گياهاني غير از ذرت علوفه اي با دانه خميري 18 درصد و براي ذرت با دانه شيري 14 درصد است.

انواع تخمير:

در جه حرارت داخل سيلو موجب تغيير نوع تخمير مي شود. انواع تخمير بر حسب درجه حرارت عبارتند از:

1-تخمير سرد:

به آن تخمير معمولي و يا تخمير مطلوب نيز مي گويند. در اين تخمير درجه حرارت داخل سيلو بين 30-80 درجه سانتيگراد است. بايد توجه داشت كه هر چه عمل سيلو كردن سريعتر انجام شود و هر چه فشار بيشتري به آن وارد گردد، سيلو مرغوب تر خواهد شد. از طرف ديگر پس از پر كردن سيلو و فشردن آن بايد آن را در مقابل ورود هواي خارج و خروج گازهاي داخل از هر طرف به خوبي محافظت نمود.

در تخمير سرد توليد اسيد لاكتيك به حداكثر خود مي رسد و در نتيجه بر ثبات و پايداري سيلو افزوده مي گردد.

2-تخمير گرم:

تخمير گرم در درجه حرارتي بين 50-35 درجه سانتيگراد انجام مي شود. در اين روش ابتدا علوفه را بدون فشار در سيلو مي ريزند و روي آن را باز مي گذارند تا درجه حرارت آن با ورود هوا (اكسيژن) بالا رفته و به 50-35 درجه برسد. در اين موقع به مواد داخل سيلو فشار كافي وارد آورده و درپوش سيلو را طوري مي بندند كه ديگر هوا نتواند وارد شود و در نتيجه درجه حرارت داخل سيلو به تدريج پائين آمده و پس از پر شدن سيلو و فشردن مواد به قدر كافي، درپوش سيلو گذاشته شود. در غير اين صورت در نتيجه ورود هواي خارج امكان داغ شدن و آتش گرفتن علوفه سيلو وجود خواهد داشت. به طور كلي بايد توجه داشت كه ازدياد درجه حرارت داخل سيلو با اتلاف انرژي همراه خواهد بود و از حرارت 50-45 درجه به بالا نيز قابليت هضم پروتئين كم خواهد شد. بنابراين مي توان گفت كه تخمير گرم با اتلاف انرژي و كم شدن كيفيت غذائي علوفه همراه مي باشد.

3-تخمير داغ:

تخمير داغ در درجه حرارتي بيش از 50 درجه سانتيگراد انجام مي شود. تخمير داغ به هيچ وجه مورد نياز نيست. زيرا همانطور كه گفته شد اين تخمير با اتلاف بسيار انرژي و كم شدن ارزش غذائي سيلو همراه خواهد بود.

اينگونه تخمير معمولاً در سيلوهايي انجام مي گيرد كه در موقع پر كردن و محافظت آنها در مقابل ورود هواي خارج توجه كامل بعمل نيامده و خلاصه در امر سيلو كردن سهل انگاري زياد صورت گرفته است.

در بعضي مواقع ممكن است تخمير داغ مورد توجه واقع شود. مثل گياه دم اسبي كه در حالت عادي سمي است. ولي در تخمير داغ چون چند روز در درجه حرارت بين 80-60 درجه سانتيگراد قرار مي گيرد، مواد سمي آن از بين رفته و قابل استفاده مي شود. سيلوي بدست آمده از تخمير داغ را حيوانات با اشتهاي زيادي مي خورند. ولي همانطور كه گفته شد چون ارزش غذائي اين مواد بسيار كم است، اينگونه تخمير اصولاً مورد توجه نيست.

انواع سيلوها:

1-سيلوي زميني

اين سيلوها كمي بلندتر از زمين و يا در عمق زمين ساخته شده و بر حسب ساختمان به چند دسته تقسيم مي شوند:

الف)- سيلوهاي زميني مدرن

اين سيلوها در عمق زمين و طوري ساخته شده اند كه به وسيله تراكتور و تريلر مي توان از يك طرف داخل و از طرف ديگر خارج شد. بلندي آنها در وسط حداقل 2 متر و در دو انتها كمتر است. يعني سيلو از دو طرف داراي شيب مي باشد. ديواره اين سيلوها از آجر، بتون و فولاد و كف آنها معمولاً سيماني است.

حجم اين سيلوها بسته به تعداد دام و نوع دامپروري و داشتن مواد اوليه و علوفه بين 80 تا 800 متر مكعب است. قيمت اين سيلوها خيلي ارزان تر از سيلوهاي هوائي و كار با آنها براي كارگران راحت تر است. اين سيلوها را مي توان به وسيله سقف هاي متحرك از تغييرات جوي مثل باد و باران و غيره محافظت نمود.

ب)- سيلوهاي زميني ساده

اين سيلوه كه قابل حمل و نقل نيز مي باشند، فقط در مواقع اضطراري مورد استفاده قرار مي گيرند. قيمت آنها بسيار ارزان بوده و خود دامدار مي تواند بسادگي آنها را بسازد. براي اين كار پايه هاي چوبي يا بتوني به ارتفاع 5/3-4 متر به فاصله يك متر از هم را با حدود نيم متر داخل زمين مي نمايند. بدينوسيله محوطه مربع يا مستطيل شكلي ايجاد مي شود. زمين اين قسمت را صاف كرده و پايه ها را تا ارتفاع 30 سانتيمتر با چوب و يا لوله آهني و سيم به هم متصل مي كنند. معمولاً در يك يا چند طرف اين محوطه درب هايي به فاصله 2 متري براي ورود و خروج نصب مينمايند. علف را معمولاً بدون خرد كردن در داخل اين محوطه روي هم انباشته و آن را با لگد كردن به وسيله انسان يا حيوان و يا غلطك مي فشارند. اتلاف در اين سيلوها بيش از 50 درصد است و جز در موارد ناچاري از آن استفاده نمي شود.

 

 

ج)- سيلوهاي خاكي

اين نوع سيلوها نيز در مواقع بسيار ضروري قابل استفاده مي باشد. براي اين منظور چاله اي در زمين مسطح حفر كرده، ديواره ها و كف آن را صاف مي نمايند و چون تمام قسمت هاي اين سيلوها خاكي است، آنها را سيلوي چاله اي و يا خاكي مينامند همانطور كه مي دانيد قيمت اين سيلوها بسيار ارزان و خود دامدار مي تواند آنها را بسازد. ولي اتلاف در اين سيلوها بسيار زياد است.

2-سيلوهاي نيمه بلند:

شكل ظاهري اين سيلوها تقريباً مانند سيلوهاي زميني نيمه مدرن است و فقط ديواره هاي آن كمي از سطح زمين بلندتر است. كف زمين مسطحي را براي مثال به طور 20 متر طوري بتون ريزي مي كنند كه به دو طرف كمي شيب داشته و ذوزنقه اي شكل باشد. ارتفاع سيلو معمولاً 10 تا 50 سانتيمتر از سطح زمين هاي اطراف بلندتر است. ديواره هاي آن كه ممكن است سنگي، آجري، بتوني يا فولادي باشند، بايد طوري ساخته شوند كه از ورود و خروج هوا و گاز ممانعت بعمل آيد و ضمناً اسيد درون سيلو بر روي آن بي اثر باشد. اتلاف در اين سيلوها كم است.

نوع ديگر سيلوها، انواعي است كه ارتفاع آن از سطح زمين بيشتر بوده و به شكل هاي مختلف مثل دايره اي و چهار گوش ساخته مي شود و 5/1 متر عمق و 5/1 متر از سطح زمين بلندتر است كه ارتفاع سيلو برابر 3 متر مي شود.

 

3-سيلوهاي هوائي:

سيلوهايي را هوايي گويند كه ارتفاع آنها از سطح زمين بيش از 3 متر باشد. شكل اين سيلوها چهارگوش، يا گرد و به صورت استوانه بوده و از مصالحي مانند چوب، بتون و يا فلز ساخته مي شوند.

سيلوهاي چوبي جهت مناطقي كه چوب ارزان است، قابل استفاده است. اما محاسني از جمله قدرت تحمل فشار و عايق بودن در برابر رطوبت و دما و قابليت نقل و انتقال دارد كه آن را ممتاز مي سازد.

1-3-سيلوهاي بتوني، سنگي يا آجري:

اين نوع سيلوها بين 3 تا 14 متر ارتفاع دارند. روي سيلو معمولاً بسته است و فقط به وسيله دريچه هايي به اندازه 6/1 × 2/1 متر مي توان علوفه را به آن وارد كرد. اين نوع سيلوها بسته به شرايط، خصوصيات متفاوتي دارند.

2-3-سيلوي آلومينيومي:

اين نوع سيلوها كه تمام بدنه آن از آلومينيوم ساخته شده است، به نام سازنده آن استرر معروف است. ارتفاع آن حدود 14 متر و شكل آن استوانه اي است و استفاده از آن احتياج به مكانيزه بودن دامداري دارد و اتلاف را بسيار كم مي كند.

3-3-سيلوي هاروستر:

كه اصل آن از آمريكا مي باشد. ممكن است تا 18 متر ارتفاع داشته باشد و شكل آن استوانه اي و تمام آن از فولاد ساخته شده است و در بدنه داخلي براي جلوگيري از خوردگي با يك لعاب پوشانده شده است. كلفتي ورق آن 4-4/2 سانتيمتر است و در نتيجه در مقابل سرما، گرما و نفوذ هوا كاملاً محفوظ است. علوفه اي كه در درون آن سيلو مي شود، براي تخمير خوب مي بايست حداقل داراي 35 درصد ماده خشك باشد.

گياهان قابل سيلو كردن و قابليت تخمير علوفه:

همانطور كه قبلاً گفته شد ارزش غذائي و قابليت تخمير گياهان علوفه اي بستگي به خواص فيزيكي، شيميائي و فيزيكوشيميائي آنها دارد. يعني مي توان گفت كه قابليت تخمير گياهان در طول رويش متفاوت مي باشد.

دانستن تركيب و قابليت تخمير گياهان مختلف براي سيلو كردن و توليد مواد غذائي دامي بسيار لازم و ضروري است.

گياهان علوفه اي را بر حسب قابليت تخمير به سه گروه تقسيم مي نمايند. گياهان با تخمير سريع، گياهان با تخمير متوسط و گياهاني كه دير تخمير مي شوند.

اثر خواص شيميائي علف در قابليت تخمير آن:

مقصود از خواص شيميائي علوفه در اينجا عبارت است از مقدار هيدرات هاي كربن قابل تخمير، پروتئين، مواد تامپوني و درصد ماده خشك.

 

 

 

جدول شماره 2- قابليت تخمير بعضي از گياهان علوفه اي

گروه يك گياهان با تخمير سريع	گروه دو گياهان با تخمير متوسط	گروه سه گياهاني كه دير تخمير ميشوند
ذرع علوفه اي (دانه خميري)	علف هاي مرتعي	شبدر (قبل از گل دادن)
برگ، طوقه چغندر قند (تميز و تازه)	مخلوط علف چمني با شبدر	علف جوان مرتع
سيب زميني ترشي و سيب زميني	شبدر (اواسط گل دادن)	منداب
آفتابگردان 30% گل	گياه مارچوبه	شلغم علوفه اي
برگ چغندر علوفه اي	باقلاي علوفه اي (انتهاي گل دادن)	خردل
كلم علوفه اي (خرد شده)	لوبياي علوفه اي (بعد از گل دادن)	سرادلا
برگ كلم خوراكي		نخود علوفه اي مخلوط با غلات
انواع چغندر با برگ		چاودار علوفه اي
		عدس علوفه اي
		انواع نخود
		حبوبات بصورت سبز

 

 

 

 

 

1-هيدرات هاي كربن:

از مدتها قبل ثابت شده است كه براي تخمير مناسب، وجود مقدار زيادي مواد قندي محلول و قابل تخمير ضروري مي باشد و نسبت آن به پروتئين در گياهاني كه سيلو مي شوند بايد بالا باشد. و هر چه اين نسبت بيشتر باشد، عمل سيلو كردن بهتر انجام مي شود. اگر رابطه بين قند و پروتئين كم باشد بايد از مكمل هاي تخمير و يا از روش پژمرده كردن استفاده نمود.

مقدار قند تيره حبوبات خيلي كمتر از علف هاي چمن و علف هاي مرتعي است و مقدار هگزز و ساكارز حبوبات كم و فروكتوز به ندرت در آنها ديده مي شود. علت استعداد كم آنها براي سيلو شدن نيز به همين علت مي باشد. البته مقدار قند گياهان در طول فصول و حتي در طول روز و شب در نوسان است. قند گياهان تا زمان گل دادن زياد و سپس كم مي شود. همچنين در بهار قند گياهان زياد و در تابستان كم مي شود. در طول روز قند گياهان تا بعدازظهر افزايش و سپس كاهش مي يابد و بهتر است گياهان را در بعدازظهر برداشت كرد. البته آب و هوا، خاك و كود نيز بر روي ميزان قند گياه موثر است.

2-پروتئين ومواد تامپوني:

پروتئين خام وموادي كه در طول تخمير از تجزيه آن بدست مي آيد، باضافه مواد قليائي موجود در گياهان بر روي تخمير بسيار موثر مي باشد. به طوري كه هر چه مقدار مواد قليائي زيادتر شود، سيلو نامرغوب تر خواهد شد. مواد تامپوني موجود در گياه از خنثي شدن محيط و پائين آمدن PH آن جلوگيري كرده و اسيدهاي توليد شده را خنثي مي نمايد.

مقدار درصد پروتئين هر گياه ويژه آن گياه است و در طول رويش با عوامل مختلف تغيير مي نمايد. مقدار مواد تامپوني به مواد معدني نيز بستگي زيادي دارد و مقدار مواد معدني گياه بستگي به عوامل زيادي دارد.

تغييرات مواد قليائي خاكي باعث تغييرات نسبت مواد تامپوني مي شود و مقدار آن در علف هاي مرتعي و حبوبات بسيار متفاوت است.

براي تعيين حد تامپوني و يا قليائي بودن محيط در يك گياه از رابطه و نسبت بين مقدار قند و پروتئين خام آن گياه استفاده مي كنند و هر چه نسبت فوق بزرگتر باشد قابليت تخمير بهتر شده و سيلوي حاصل پر ارزش تر خواهد بود. در صورت پائين بودن اين نسبت بايد از مكمل هاي تخمير و يا از روش پژمرده كردن استفاده كرد.

3-مواد خشك:

سيلوهاي علوفه هايي كه درصد ماده خشك آنها زياد مي باشد، مرغوب تر است. ولي بايد توجه كرد كه درصد ماده خشك از حد معيني تجاوز ننمايد. بالا بودن مقدار رطوبت علوفه (بيش از 80 درصد) باعث ازدياد مقدار اسيد استيك و سايد بوتيريك خواهد شد. در اين سيلوها اتلاف به حداكثر رسيده و حيوان به خوردن آن تمايلي نشان نمي دهد و علاوه بر آن گاهي سيلو غير قابل استفاده مي شود.

براي زياد كردن ماده خشك علوفه اي كه داراي رطوبت زياد است، بهتر است بعد از برداشت آن را مدتي در مقابل آفتاب قرار داد تا پژمرده شود و يا اينكه به سيلوي اين نوع علوفه هاي پرآب مي توان موادي كه داراي درصد ماده خشك زيادتر باشند، اضافه كرد.

به طور كلي اگر گياه در موقع معين چيده نشود، ارزش غذائي آنكم مي شود و به صورت كاه در مي آيد. به استثناي ذرت و لوبياي سوبا كه ارزش غذائي آنها پس از دانه بستن به حداكثر مي رسد.

4-اثر ساختمان مكانيكي علف در قابليت تخمير آن:

مقصود از ساختمان مكانيكي علف در اينجا خرد بودن علف و درجه مخلوط بودن آن با مواد خارجي خاك و غيره مي باشد.

علف هايي كه ساقه آنها خشك و چوبي شده است و از لحاظ شكنندگي حالت فنريت دارند چنانچه تحت فشار قرار گيرند، دوباره به حال اول خود بر مي گردند. در نتيجه مقدار زيادي هوا بين طبقات مختلف سيلو و در داخل اينگونه علف ها باقي مي ماند كه مانع تخمير مناسب در آنها مي شود.

كثافات مختلف، مواد خارجي و يا قسمت هايي كه پوسيده و كپك زده است، نبايد بهيج وجه داخل سيلو شود. زيرا از طرفي سيلو را فاسد كرده و از طرف ديگر باعث ايجاد سوء هاضمه و بيماري هاي دستگاه گوارش مي شوند.

همانطور كه ديديم خواص شيميائي و مكانيكي گياه در طول رشد و نمو متغير است و فقط در مرحله معيني از لحاظ قابليت تخمير، ارزش غذائي، مقدار ماده خشك و سرانجام قابليت هضم به حد مساعد مي رسد. و چنانچه در اين مرحله علوفه برداشت نشود ارزش آن تنزل كرده و به تدريج علف مغذي به صورت شكم پر كن در مي آيد. بهترين مرحله برداشت علوفه براي سيلو كردن، مرحله اي است كه قند آزاد آن به حداكثر رسيده باشد.

روش هاي تهيه سيلو:

با تغيير روش سيلو كردن مي توان تا حدي كيفيت تخمير گياهان را تغيير داد. كيفيت تخمير را در گياهاني كه به سختي تخمير مي شوند با چيدن بموقع، تغيير روش كشت، تغيير كود و غيره مي توان بهبود بخشيد. ولي همين گياهان را با پژمرده كردن و يا استفاده از مكمل هاي تخميري به آساني مي توان سيلو نمود و در تمام اين موارد بايد توجه داشت كه هواي داخل سيلو را تا آخرين حد امكان با وسائل مختلف خارج كرده و از ورود مجدد آنها به داخل سيلو جلوگيري شود.

1-تهيه سيلو به روش پژمرده كردن بدون استفاده از مكمل ها:

روش پژمرده كردن يكي از راه هاي طبيعي ازدياد كيفيت تخمير علف مي باشد. اين روش در مورد گياهاني كه مقدار پروتئين آنها زياد و مقدار قندشان كم است و يا به طور كلي خيلي جوان درو شده و دير تخمير مي شوند، به كار برده مي شود. البته اگر هنگام پژمرده كردن گياه با خاك و مواد خارجي آلوده شود، بهتر است از اين كار صرفنظر شود.

روش پژمرده كردن به اين صورت است كه بعد از درو كردن علف آن را در حدود 12 تا 48 ساعت تحت شرايط طبيعي (آفتاب، گرما و باد) بسته به فصل قرار مي دهند تا قسمتي از آب خود را از دست بدهد. يعني بر درصد ماده خشك آن افزوده گردد.

در اين مدت معمولاً گياه را با وسائل مختلف مكانيكي 1 يا2 مرتبه زير و رو مي كنند و چنانچه در اين مدت دقت لازم از لحاظ نظافت و حفظ برگ هاي پر ارزش آن بعمل آيد، بر كيفيت تخمير علف افزوده و از اتلاف پروتئين و مواد غذائي ديگر جلوگيري مي گردد. در نتيجه سيلوئي مرغوب و پايدار بدست مي آيد.

با پژمرده كردن مقدار پس آب سيلو كم مي شود و چنانچه درصد ماده خشك 30-28 باشد مقدار اين پس آب به صفر مي رسد و به طور كلي ارزش غذائي سيلوئي كه به روش پژمرده كردن تهيه شده بيشتر است و حيوانات با اشتهاي بيشتري آن را مي خورند. چنانچه شرايط زير در مورد سيلوهاي پژمرده رعايت شود، مواد حاصل يكي از بهترين غذاهاي دامي مي باشند:

الف)- سيلو را بايد با دقت و خيلي زود پر كرد.

ب)- در ضمن پر كردن و بعد از آن علوفه در داخل سيلو بايد فشرده و پرس شود.

ج)- علوفه را قبل از داخل كردن در سيلو بايد خرد نمود.

د)- اطراف و روي سيلو بايد پس از پر شدن سيلو طوري مسدود گردد كه هوا و يا گاز نتواند وارد يا خارج گردد. يعني سيلو غير قابل نفوذ باشد.

ماده خشك علوفه سيلويي نبايد از 40 درصد بيشتر باشد. مگر اينكه از سيلوهاي هاروستر (بلند) استفاده شود. چون در سيلوهاي معمولي با بالا رفتن حرارت قابليت هضم و درصد پروتئين كاهش مي يابد. كلاً سيلوها را بر حسب ماده خشك علوفه به سه دسته تقسيم مي كنند:

الف)- علوفه خشك با 20-15 درصد رطوبت.

ب)- علوفه پژمرده با 40 درصد رطوبت.

ج)- علوفه مرطوب با بيش از 40 درصد رطوبت.

2-تهيه سيلو با استفاده از مكمل هاي تخمير:

با وجود اينكه روش پژمرده كردن يكي از بهترين و ارزان ترين روش ها مي باشد، ولي ممكن است به عللي نتوان از آن استفاده بعمل آورد و در بعضي نقاط اصولاً اين روش عملي نمي باشد. در اينگونه مواقع بايد از مكمل ها كمك گرفت. مكمل هاي تخمير بر حسب اثر شان به سه دسته تقسيم مي شوند:

الف)- موادي كه بر روي توليد اسيد لاكتيك موثر بوده و به صورت محرك عمل مي نمايند.

ب)- موادي كه مستقيماً محيط را ترش يا اسيدي مي كنند مانند اسيدهاي معدني وآلي.

ج)- موادي كه عمل ذره بيني هاي مضر را كم كرده و يا به كلي از فعاليت آنها جلوگيري بعمل مي آورند.

·مواد موثر بر روي توليد لاكتيك:

درصد اسيد لاكتيك سيلو را مي توان با اضافه كردن مواد هيدروكربنه (قندها) و ذره بيني هاي توليد كننده آن بالا برد. استفاده از مواد قندي از مدتها پيش رواج داشته است و در اين مورد مي توان از ملاس چغندر قند و يا نيشكر به ميزان 1 تا 5 درصد ماده غذائي (بسته به مقدار درصد پروتئين و ماده خشك گياه) استفاده كرد.

روش متداول ديگر مخلوط كردن دو نوع علوفه مختلف يكي با مقدار پروتئين زياد و ديگري با مقدار مواد هيدروكربنه زياد مي باشد. اين روش نه تنها به تخمير كمك مي كند، بلكه از لحاظ تعادل مواد غذائي نيز بسيار مورد توجه است. چون بين نسبت انرژي به مواد ازته تعادل بر قرار مي نمايد.

·روش اضافه كردن باكتري هاي توليد كننده اسيد لاكتيك:

از مدتها قبل اين روش مورد مطالعه قرار گرفته و از لحاظ آزمايشگاهي اكثر اوقات با نتايج درخشاني همراه بوده است. ولي در عمل اجراي اين روش با مشكل مواجه مي باشد. چون هميشه به مقدار كافي از اين نوع باكتري ها بر روي ساقه و برگ گياهان علوفه اي وجود دارد و فقط مي بايستي شرايط مناسب جهت رشد آنها را فراهم نمود. يعني چنانچه درصد مواد قندي علوفه به حد كافي و متناسب نباشد، افزودن موجودات فوق كاملاً بي تاثير خواهد بود.

3-روش ترش يا اسيدي كردن محيط:

با اضافه كردن اسيدهاي آلي يا معدني و نمك هاي اسيدي مي توان محيط سيلو را مصنوعاً اسيدي كرد. اين روش غالباً در مناطقي كه باران هاي موسمي و طولاني دارد و نيز در مورد علوفه هاي جوان كه پروتئين زياد دارند، به كار برده مي شود. با اين روش يكباره به فعاليت تمام ميكروارگانيسم ها خاتمه داده مي شود و قابليت هضم و مقدار مواد غذائي علوفه به خوبي محفوظ مي ماند. يكي از معروف ترين اين روش ها، روش AIV مي باشد. در اين روش يك اسيد معدني با غلظت 2n يا مخلوطي از اسيدهاي معدني را به مقدار 7-5 ليتر به 100 كيلوگرم علف تر جوان مخلوط مي نمايند. مقدار اسيد بايد به حدي باشد كه PH محيط از 4 كمتر شود.

شرايط مورد نياز در يك تخمير خوب:

شرايط مورد بحث بالا وقتي نتيجه خوب خواهند داد كه شرايط تخمير در تمام مدت مساعد باشد كه مهم ترين آنها خروج هوا از سيلو و جلوگيري از ورود مجدد آن مي باشد. اين عمل با تراكتور راني بر روي سيلوهاي زميني، لگد كردن و گذاشتن اجسام سنگين حاصل مي شود. همچنين هر چه دوره رشد گياه طولاني تر باشد، پرس كردن مواد سيلويي مشكل تر مي شود. زيرا كه علوفه ها حالت فنريت به خود مي گيرند و تخمير به خوبي در آنها انجام نمي شود.

در موقع سيلو كردن فشار زياد مواد سيلو شده باعث خروج آب علوفه هاي آبدار گرديده و در نتيجه مقداري آب در كف سيلو جمع مي شود كه بايد به وسيله حفر چاهك آن را خارج كرد و در صورتي كه سيلو فاقد امكانات دفع پس آب باشد، بو و طعم قسمت هاي پائيني خراب شده و حيوان از خوردن خودداري مي نمايد.

همچنين مواد علوفه اي قبل از انبار مي بايست خرد شوند كه اين عمل هم باعث تسريع عمل تخمير مي شود و هم اينكه حداكثر استفاده از گنجايش سيلو بعمل مي آيد.

شرط ديگر يك تخمير خوب محافظت سيلو در برابر ورودگاز و رطوبت مي باشد. ديواره هاي سيلو بايد طوري باشد كه به هيچ وجه آب باران و برف به داخل آن راه نيابد.

 

 

 

 

 

 

جدول شماره3- اتلاف مواد خشك در موقع سيلو كردن بر حسب درصد ماده خشك اوليه

نوع سيلو	اتلاف تنفسي	اتلاف جمع آوري	اتلاف تخمير	اتلاف پس آب	اتلاف اطراف و سقف	جمع
سيلوهاي ساده زميني خاكي	2-5	0	25-15	10-13	10-20	58-35
سيلوهاي هوايي	2-5	0	20-15	10-6	5-4	35-25
سيلوهاي هوايي محافظت شده	7-3	5-0	10-9	0	0	18-12
سيلوهاي هوايي كاملاً محافظت شده	7-3	5-0	5-4	0	0	12-8
سيلوهاي زميني مدرن	5-2	0	10-15	10-6	5-4	35-25

 

اتلاف سيلو مجموع اتلاف داخل سيلو و اتلاف خارج سيلو مي باشد و بين اين دو تفاوت زيادي وجود دارد.

تغييرات تركيبات غذائي در داخل سيلو:

1-تغييرات فيبر يا سلولز:

معمولاً مقدار درصد سلولز در مواد سيلو شده بيش از ماده اوليه مي باشد. علت اين امر را بايد در تجزيه مواد ديگر بخصوص مواد غير ازته جستجو كرد. قابليت هضم سلولز به ندرت تغيير پيدا مي كند. درموارد بخصوصي امكان اضافه شدن درصد قابليت هضم سلولز در مواد سيلو شده وجود دارد.

2-تغييرات پروتئين:

ممكن است در بعضي مواقع مقدار درصد پروتئين خام سيلو بيش از ماده اوليه باشد و علت آن نيز مربوط به تجزيه و كم شدن مواد ديگر بخصوص NFE خواهد بود.

قابليت هضم پروتئين در سيلوهاي مرغوب كمتر تغيير مي كند. در صورتي كه در سيلوهاي گرم و داغ شده مقدار زيادي از مواد ازته به پروتئين غير قابل هضم تبديل شده است. به طور كلي اگر درجه حرارت داخل سيلو بالا باشد، قابليت هضم پروتئين خام حدود 33 درصد كم مي شود. در مورد پروتئين خالص بايد گفته شود مقداري از آن (50-30درصد) در فاصله دروتا انبار كردن در سيلو به وسيله آنزيم هاي گياهي و ميكروارگانيسم ها تجزيه مي شود و از تجزيه آن پپتيدها و اسيدهاي آمينه و مواد قليائي و آمونياك به وجود مي آيد.

درصد تجزيه پروتئين بستگي به روش سيلوكردن، نوع تخمير، سرعت و شدت پائين آمدن PH محيط دارد. قبل از اسيدي شدن محيط مقدار زيادي پروتئين به وسيله آنزيم هاي گياهي به اسيدهاي آمينه تبديل مي شود.

در يك سيلوي خوب تجزيه پروتئين به همين مرحله ختم مي شود. ولي در سيلوهاي نامرغوب تجزيه پروتئين تا توليد آمونياك و ديگر بازهاي فرار پيش مي رود. نتيجتاً در سيلوهاي پرآب و مرطوب هر چه PH محيط بالاتر باشد، تجزيه مواد ازته بيشتر خواهد بود.

در بعضي كشورها مقدار درصد ازت آمونياكي به ازت كل را معياري براي ارزشيابي سيلو در نظر مي گيرند.

3-تغييرات چربي خام:

بيلان چربي در سيلو معمولاً مثبت است. زيرا اسيدهاي چرب فرار كه در طول تخمير ايجاد مي گردند، در لوله گوارش جذب شده و در نتيجه درصد قابليت هضم چربي افزايش مييابد.

در يك سيلوي خوب مقدار مواد چربي و تركيبات آن بدون تغيير باقي مي ماند. فقط در روش پژمرده كردن ممكن است مقدار كمي از چربي تجزبه شود.

4-تغييرات موادمعدني:

مقدار مواد معدني سيلو تغيير زيادي نمي كند. ولي آزمايش هاي كافي در اين مورد بعمل نيامده است. مقدار خاكستر خام (بر حسب ماده خشك) ممكن است به علت كاهش مواد غير ازته و ساير مواد ازدياد پيدا كند.

5-تغييرات ويتامين ها:

مقدار ويتامين مواد سيلو شده بخصوص در سيلوهاي مرغوب زياد است. به طوري كه سيلو يكي از منابع سرشار از كاروتن و ويتامين هاي گروه B مي باشد. تغييرات كاروتن مواد سيلو شده به موارد زير بستگي دارد:

الف)- در موقع جمع آوري كردن علف سبز و انبار كردن آن ممكن است مقداري از كاروتن به هدر رود و به طور كلي هر چه ميزان ماده خشك علوفه بيشتر باشد، به علت حرارت ايجاد شده در سيلو اتلاف كاروتن بيشتر است.

ب)- اتلاف كاروتن به وسيله تخمير فقط در سه هفته اول صورت مي گيرد و در تخمير سرد حدود 10 درصد و در تخمير گرم و داغ اين مقدار زيادتر خواهد بود. در روش AIV مقدار اتلاف بسيار كم و در سيلوهاي روباز خاكي تمام كاروتن ممكن است تجزيه شود.

ارزشيابي مواد سيلو شده:

مفهوم كلمه ارزش يا كيفيت در مورد سيلو با مفهوم آن در مورد علوفه هاي ديگر متفاوت است. ارزش و كيفيت سيلو را نمي توان با تركيبات غذائي موجود در آن محاسبه نمود. زيرا در سيلو بايد چگونگي تخمير و تغييراتي كه بدينوسيله بر روي مواد بعمل آمده است، مورد نظر قرار گيرد. به همين جهت بعضي محققين پيشنهاد مي نمايند كه بهتر است از اصطلاح ارزش يا كيفيت صرفنظر و به جاي آن نتيجه تخمير به كار برده شود. در ارزشيابي غذائي سيلو مي بايست تركيبات قبل و بعد از سيلو كردن را تعيين كرده و با يكديگر مقايسه نمود. ارزشيابي به دو روش ظاهري (فيزيكي) و آزمايشگاهي (شيميائي) صورت مي گيرد:

 

 

1-ارزشيابي ظاهري:

ارزشيابي ظاهري كه به ارزشيابي حسي هم تغيير مي شود، از روي بوي سيلو و دفع مواد سيلو شده در لمس و رنگ آن صورت مي گيرد. مهم ترين موضوع بوي سيلو است كه در آن وجود اسيد بوتيريك و اسيد استيك (بوي سوختگي) حس مي شود. در ارزشيابي ظاهري كه به ارزشيابي حسي هم تعبير مي شود، از روي بوي سيلو و دفع مواد سيلو شده در لمس و رنگ آن صورت مي گيرد. مهم ترين موضوع بوي سيلو است كه در آن وجود اسيد بوتيريك و اسيد استيك (بوي سوختگي) حس مي شود. در ارزشيابي ظاهري به كيفيت تخمير، وجود تخمير هاي كاذب (جانبي)، تغييرات ظاهري ساختمان گياه و حرارت بيش از حد معين پي برده مي شود.

ارزشيابي ظاهري سيلو به وسيله نمره گذاري:

الف)- بو حداكثر 14 نمره

-نداشتن بوي اسيد بوتيريك، كمي بوي ترش، بوي ميوه تازه يا بوي خمير 14

مايه و بوي نان تازه

-بوي تخمير خوب 14

-بوي اسيد بوتيريك به مقدار خيلي كم، بوي ترشي خيلي زياد (ترشي زننده) 8

-بوي پختگي 4

-بوي اسيد بوتيريك زيادتر، بوي پختگي يا سرخ شدن و يا بوي كپك زدگي زياد2

-بوي بوئيدگي يا كپك زدگي زياد 0

ب)- ساختمان مواد سيلو شده در لمس حداكثر 4 نمره

-ساختمان برگ و ساقه بدون تغيير مانده و چسبنده نيست 4

-ساختمان كلي برگ و ساقه خيلي كم تغيير كرده است 2

-ساختمان برگ و ساقه تغيير كرده، لزج و كپك زدگي زياد، كثيف 1

-برگ ها و ساقه پوسيده، كپك زدگي بسيار، مواد خارجي و كثافات زياد 0

ج)- رنگ حداكثر 2 نمره

-رنگ اصلي ثابت مانده (در روش پژمرده كردن رنگ كياه كمي قهوه اي و 2

در ذرت بايد زرد باشد)

-رنگ كمي تغيير كرده است (زرد يا قهوه اي) 1

-رنگ به كلي تغيير كرده است(بدون رنگ، زرد كمرنگ يا قهوه اي پررنگ) 0

د)- قضاوت حداكثر 20 نمره

-18 تا 20 بسيار خوب

-17 تا 14 خوب

-13تا 10 قابل قبول

-9تا 5 غير قابل قبول

-4 تا0 از بين رفته (پوسيده) غير قابل مصرف

2-ارزشيابي به روش تعيين PH محيط و درصد ماده خشك:

PH مواد سيلو شده را مي توان براي تعيين ارزش سيلو مورد استفاده قرار داد. چنانچه اين روش به خوبي تعميم يابد، ساده ترين روش خواهد بود. البته بايد در نظر داشت كه اندازه گيري PH محيط به تنهايي براي ارزشايبي مواد سيلو شده كافي نيست. بلكه اين روش بايد مكمل روش هاي ديگر باشد.

3-ارزشيابي به روش تعيين مقدار آمونياك:

مقدار آمونياك محكي است براي تعيين وضع تخمير در داخل سيلو. در اين روش مقدار ازت آمونياكي را نسبت به ميزان ازت كلي سيلو محاسبه مي نمايند و عدد بدست آمده فراكسيون آمونياك ناميده مي شود. چنانچه ازت آمونياكي حدود 8 درصد ازت كلي باشد، تخمير به خوبي انجام شده و قاعدتاً بايد سيلوي خوب بدست آيد و چنانچه اين مقدار بيش از 15 درصد ازت كل باشد، تخمير به خوبي انجام نشده است.

 

 

 

 

 

جدول شماره4- قضاوت به روش PH

درجه PH	نتيجه
كمتر از 3	غير قابل قبول (خيلي ترش)
4-3	بسيار خوب تا خوب
2/4-4	قابل قبول(در صورت استفاده از شير براي پنير سازي غير قابل قبول)
5-3/4	بد (قابل استفاده براي حيوانات فاقد توليد)
بيشتر از 5	غير قابل مصرف

جدول شماره 5- ارزشيابي سيلو به روش PH و ماده خشك

درصد ماده خشك	PH بسيار خوب	PH خوب تا قابل قبول	PH بد تا غير قابل قبول
15	تا 4	3/4-1/4	اضافه بر 4/4
20	تا 1/4	4/4-2/4	اضافه بر 5/4
25	تا 2/4	6/4-3/4	اضافه بر 7/4
30	تا 3/4	8/4-4/4	اضافه بر 9/4
35	تا 5/4	2/5-6/4	اضافه بر 3/5
40	تا 7/4	9/5-8/4	اضافه بر 0/6

اثر تغذيه اي مواد سيلو شده:

اثر سيلو بر روي متابوليسم مواد در بدن، تفاوت مواد سيلو شده با مواد اوليه در آن است كه در سيلو مقداري اسيدهاي آلي و يون هيدروژن آزاد وجود دارد. يعني مواد سيلوئي اسيدي است.

اسيدهاي موجود در سيلو مشابه اسيدهايي هستند كه به وسيله ميكروارگانيسم ها در لوله گوارش توليد مي شوند. به همين جهت تغذيه يك سيلوي خوب حتي به مدت طولاني هيچ گونه اثر سوئي ندارد. يا به عبارت ديگر از لحاظ تغذيه هيچگونه تفاوتي بين علف تازه، علف خشك و مواد سيلو شده وجود ندارد. فقط بايد توجه داشت كه درصد اسيد بوتيريك سيلو از حد معيني تجاوز نكند.

اثر سيلو بر روي اشتهاي حيوان:

نشخوار كنندگان انواع سيلو را با اشتهاي متفاوتي مي خورند و بر روي هم مقدار ماده خشكي كه از اين راه دريافت مي كنند، به مراتب كمتر از علف تر و علف خشك مي باشد. بنابراين نمي توان با سيلو، تمام احتياجات حيوان را برآورده كرد. بايد توجه داشت كه حيوان سيلوهاي تهيه شده به روش پژمرده كردن را بيش از انواع ديگر آن مي خورد. يعني مقدار ماده خشك بيشتري از اين طريق دريافت مي كند. علت اينكه حيوان مقدار زيادي سيلو مصرف نمي كند، هنوز به درستي معلوم نيست. ممكن است بعضي از مواد حاصل از متابوليسم ميكروارگانيسم هاي داخل سيلواشتهاي حيوان را كم كند كه مهم ترين آنها مواد حاصل از تجزيه پروتئين ها مي باشد. از طرف ديگر كيفيت علف سيلو شده قابليت هضم مواد سيلويي درصد ماده خشك آن و ديگر شرايط موجود در جيره بر روي اشتهاي حيوان و مقدار مصرف سيلو و نيز در بهبود و ازدياد اشتها موثر است.

هرچه تخمير بهتر انجام شده باشد،مقدار مصرف سيلو بيشتر خواهد بود واضافه كردن مواد كنسانتره و يا چغندر علوفه اي به جيره و يا مواد قندي ديگر مصرف سيلو را زياد ميكند.

اثر سيلو در كيفيت توليدات دامي:

1-اثر مصرف علوفه سيلو شده بر روي درصد چربي شير: